Feedback - jak wykorzystać go we własnym rozwoju

Stanowisko Dyrektora Generalnego ds. Twojego Rozwoju jest dawno obsadzone. Tobą. Jeśli czekasz, aż Twoja organizacja zrobi coś w tym względzie, przypomnij sobie dialog ucznia z mistrzem: „Mistrzu, długo trzeba oczekiwać zmian? Jeśli chcesz oczekiwać – to długo - odpowiada mistrz”.

W nowym paradygmacie kariera jest nielinearna i niestabilna. Jednocześnie nie zna granic. Różnorodność ścieżek kariery zawodowej jest odbiciem zróżnicowanych wzorców życia, jakie dziś prowadzimy. Jedno jest pewne, na podium kompetencji stawia się obecnie zdolność zarządzania sobą i relacjami. Czyli prosto rzecz ujmując - jak być sobą, nie tracąc przy tym bycia z innymi.

Gdyby codzienność porównać do karty dań, to wyróżnia się w nim danie o nazwie presja. Stosownie do okoliczności może to być presja wymagań, czasu, osiągnięć - dla każdego coś miłego. Bestsellerem stała się ostatnio presja spełniania marzeń. Różnymi kanałami płynie do nas informacja, że o naszej atrakcyjności społecznej świadczy dziś to, jak spełniamy marzenia. Zatem, jeśli chwilowo Twoim marzeniem jest normalnie, zdrowo pożyć, to weź się w garść - mówi do Ciebie presja.

W trybie zadaniowym (a taki lubi presja najbardziej) z czasem tracisz pewność i nie wiesz już, w imię czego jest cały ten wysiłek. Wówczas pojawia się gniew i lęk, które płyną raczej z ego niż z serca. Zaczynasz ścigać się z innymi, z samym sobą - o więcej, bardziej, ciekawiej.

Presja zadomowiła się jak niechciany lokator w naszych domach, firmach i w życiu - zacznijmy zatem od podstaw, po pierwsze rozwój to nie wyścig. Tu kluczowe znaczenie ma Twoje tempo. Od wypracowania własnego tempa zależy, czy na ścieżce rozwoju ładujesz swoją życiową energię, czy głównie ją wydatkujesz. Tempo to coś więcej niż szybciej czy wolniej. To kwestia do kogo i do czego się dopasowujesz. Zarówno na fizjologiczną jak i życiową zadyszkę jest jedna rada: ZWOLNIJ. Kiedy zwalniasz, więcej widzisz, więcej czujesz, więcej rozumiesz.

Doświadczenia coachingowe, warsztaty, literatura o rozwoju orientują nas na wgląd w siebie - w swoje wartości i poczucie kierunku. Rynek jest pełen wskazówek, które pytania należy przepracować, by odkryć prawdę o sobie. Pozwólcie, że pójdę dziś inną ścieżką, mniej uczęszczaną. Ścieżką, w której porozmawiamy o tym, jak skorzystać z wiedzy otoczenia. Wielokrotnie słyszę od ludzi: "ja mam ogromną świadomość siebie", "ja to wszystko o sobie wiem" i co... i nic. Nie dzieje się zupełnie NIC. Możesz analizować siebie z jeszcze większą determinacją albo po prostu wybrać się w podróż - do ludzi. Za przewodniczkę weź informację zwrotną. Ona w prosty sposób pozwala sprawdzać, jak Twoje intencje odbiera świat rzeczywisty.

Pozyskiwanie informacji zwrotnej obciążone jest wieloma obawami. Jedna z nich wiąże się z postrzeganiem informacji zwrotnej jako skalpela w rękach niewprawnego chirurga. Boimy się, w jakim stanie zostaniemy po "operacji". Ma to związek z tym, jak oceniamy kompetencje tych, którzy dać nam mają feedback (najczęściej jako wysoko niewystarczające). Druga z obaw - robiąca zawrotną karierę, wiąże się z popularyzowaniem postawy: "niech gadają, Ty rób swoje". Opiera się ona na przekonaniu, że jeśli opinie innych będą miały na Ciebie wpływ, to z automatu pozbawią Cię wpływu na samego siebie.

Obie obawy łączy wspólna cecha - nie dają nam wyboru. To tak, jak podczas słuchania bardzo głośnej muzyki w samochodzie - czy słyszysz wówczas cokolwiek innego... czy byłbyś gotów tak funkcjonować zawsze?

Konfrontowanie własnej opinii z opinią z zewnątrz można potraktować jak zamach na swoją wolność, niezależność i inne wartości lub też jak akt dbałości i troski o siebie. To Ty nadajesz temu znaczenie. Sens i powodzenie pozyskiwania feedbacku zależy po pierwsze od tego, jaką intencję przypiszesz osobie, która daje Ci feedback. Po drugie od tego, kogo o tę opinię poprosisz. Prośby o feedback warto kierować przynajmniej do dwóch typów osób - takich, które są Ci życzliwe, choć potrafią być krytyczne i asertywne (najlepiej jeśli nie są z Tobą zbyt emocjonalnie związane) oraz tych z tzw. "innej bajki" niż Twoja. Pamiętaj, podobieństwa budują relację a różnice pozwalają nauczyć się czegoś nowego.

Jaka jest wartość informacji zwrotnych dla naszego rozwoju

Niekiedy znalezienie tego, w czym tak naprawdę jesteśmy dobrzy, zajmuje dużo czasu. Peter Drucker pisze, że ludziom zazwyczaj wydaje się, że wiedzą, gdzie są ich atuty (słowo "wydaje się" nie jest przypadkowe). Co ciekawe niektóre z naszych zalet czy umiejętności wręcz deprecjonujemy, mówiąc, że to, co przychodzi bez większego wysiłku, nie zasługuje na uznanie. Dreszcz emocji pożądania pojawia się tam, gdzie jest trudno. Gonimy za jakąś umiejętnością czy cechą, którą ktoś, kiedyś pokazał nam jak drogowskaz. Zaadoptowaliśmy go, wierząc, że jest nasz, z czasem może się okazać, że był jedynie pożyczony.

W odkryciu potencjału i ograniczeń mogą nam pomóc inni ludzie. Oni nie siedzą w naszych głowach, tylko obserwują w działaniu. Ich obserwacje mogą dostarczyć wielu ciekawych wniosków. Powiedzą, gdzie widzą nasze największe zaangażowanie, koncentrację i wpływy a gdzie spadek energii, opór i wysiłek. Pokażą rzeczy, które my uznajemy za banał, a które dla otoczenia stanowią wartość. Albo odwrotnie, że ładujemy energię w to, co ma znikomą wartość dla biznesu. Może się zdarzyć, że to ich obserwacje pomogą nam odnaleźć się w tym, co ma dla nas największe znaczenie. Analiza informacji zwrotnych nie jest wymysłem nowoczesności. Jej twórcą był żyjący w XIV wieku nieznany niemiecki teolog a 150 lat później rozwinęli i upowszechnili tę metodę Ignacy Loyola i Jan Kalwin.

Pozyskanie informacji to nie jest akcja jednorazowa

Taki jednorazowy akt na niewiele się zda, dopiero konsekwentne i regularne stosowanie tej metody przez 2-3 lata pozwoli poszerzyć perspektywę siebie. Zastanów się, od kogo i jakie informacje chcesz pozyskać. Przygotuj te osoby, poinformuj o swojej intencji, zapytaj o zgodę i daj trochę czasu. Załóż, że mogą Ci odmówić lub potraktować ogólnikowo a nawet niemiło zaskoczyć. Przyjmij, że na początku chodzi o trening wychodzenia poza krąg własnych interpretacji. Nie musisz się zgadzać ani polemizować z tym, co usłyszysz. Daj sobie czas, dopytaj o kwestie, które są niejasne, proś o przykłady. Podziękuj za gotowość i wysiłek. Sprawdź, co z tego, czego dowiedziałeś się o sobie od innych, jest spójne z Twoim myśleniem a co jest inne, co zaskakuje. Nie musisz natychmiast decydować, jaki użytek zrobisz z tej wiedzy. Pamiętaj, ktoś, dając Ci feedback, może po prostu ulżyć swoim emocjom - takie ryzyko istnieje zawsze.

Wiele osób, myśląc o swoim rozwoju, wyczekuje dobrego momentu. Im dłużej wyczekuje, tym bardziej rośnie poczucie wysiłku, jakiego wymaga zmiana a samoocena spada. Odkładamy, przekładamy, zawieszamy i tak siedzimy w mysiej dziurze, wypatrując sera.

Działanie wiąże się z doświadczaniem. Jeśli masz odwagę wyjść na ścieżkę mniej uczęszczaną, zaryzykuj już w tym tygodniu. Mam dla Ciebie zadanie: pozyskaj nową wiedzę o sobie od przynajmniej jednej osoby.

Jolanta Blaszkowska-Bastian, Trener