Jak motywować w nieprzewidywalnych czasach

Menadżerowie wciąż poszukują skutecznych sposobów motywowania swoich pracowników. A jeśli w tzw. „zdrowym świecie” (czyt. w czasach sprzed pandemii) z motywacją bywało niezbyt różowo, to jak wygląda ona w dzisiejszym, nieprzewidywalnym czasie? Możemy domniemywać, że jest jeszcze trudniej.

Co konkretnie robić, żeby dziś, "w czasach zarazy", utrzymać poziom motywacji własnego zespołu choćby na poziomie sprzed pandemii, jak motywować w tych nieprzewidywalnych czasach? Te pytania zadaje sobie aktualnie wielu zarządzających.

W tym artykule omówię skuteczną metodę, która pomaga wzmacniać motywację pracowników w warunkach niepewności. Ale na początek przytoczę pewną historię.

Mississippi Power - siła autonomii w obliczu kataklizmu

W roku 2005 potężny huragan Katrina uderzył w stan Mississippi, niszcząc większość sieci energetycznej. 200 tysięcy mieszkańców tego regionu pozostało bez prądu. Elektrownia Mississippi Power leżała w gruzach, a optymistyczne prognozy przywrócenia elektryczności mówiły o co najmniej miesiącu. Zadanie postawienia na nogi całej sieci elektrycznej w najszybszym, możliwym czasie otrzymał ówczesny kierownik marketingu, który z dnia na dzień stał się odpowiedzialny za zarządzanie "logistyką burzową". Miał do dyspozycji 11-tysięczny zespół, którego 80% członków nigdy wcześniej nie pracowało dla Mississippi Power. Zadaniem zespołu było posprzątanie i przywrócenie elektryczności w tysiącach domów i firm.

I uwaga: dwunastego dnia po huraganie w całym stanie Mississippi elektryczność została przywrócona! Jakim cudem udało się to zrobić tak różnorodnemu zespołowi? Okazuje się, że jeszcze kilka lat wcześniej nie byłoby to możliwe, ponieważ takimi działaniami w firmie Mississippi Power zarządzano odgórnie. Wszyscy będący w terenie otrzymywali dyspozycje z góry.

Natomiast w tej konkretnej sytuacji szef całej operacji podjął decyzję, że każda załoga będzie reagowała na bieżąco i samodzielnie będzie podejmowała decyzje dotyczące wykonywanych zadań (np. nie mogąc kupić paliwa do samochodów naprawczych, załogi stosowały handel wymienny - paliwo za szybkie podłączenie prądu rafinerii).

Bierna organizacja, zarządzana odgórnie, stała się organizacją aktywną, sprawnie podejmującą decyzje. Jak to się stało? Odpowiedzi należy szukać w autonomii i swobodzie, którą otrzymali członkowie całego zespołu oraz ich szef, który obdarzył ludzi ogromnym zaufaniem, wierząc, że pracownicy zrobią najlepiej to, czego wymagała od nich sytuacja, bez konieczności wydawania im komend.

Zasady takie jak "wygrana - wygrana" i "bądź aktywny" stały się ułatwieniem dla szybkich działań i spontanicznie wymyślanych rozwiązań.

Jak pisze Stephen Covey: Pracownik staje się swoim własnym szefem, czując się odpowiedzialny za to, do czego się zobowiązał - do uzyskania uzgodnionych rezultatów, i to rządzi jego działaniami. Dodatkowo w ten sposób uwalniamy twórczą energię pracownika, który może robić to, co konieczne, w zgodzie z zasadami niezbędnymi dla uzyskania pożądanych efektów.

Jeżeli jesteś menadżerem odpowiedzialnym za pracę zespołu i codziennie zmagasz się z wyzwaniami podnoszenia lub utrzymywania motywacji swoich ludzi na wysokim poziomie, to spróbuj oprzeć swoje działania i zarządzanie o większą autonomię i niezależność decyzyjną. Szczególnie jeśli zależy ci na wysokiej efektywności własnego zespołu zwłaszcza teraz, w tzw. nieprzewidywalnych czasach.

Pozwól twoim ludziom znaleźć wewnętrzną siłę i motywację, która kryje się w pragnieniu kierowania własnym życiem, chęci stawania się coraz lepszym w tym, co robią i pragnieniu osiągania celu w czymś, co ma znaczenie.

O powyższych siłach napędowych piszą w swoich publikacjach Daniel Pink (twórca tzw. Motywacji 3.0), Edward Deci (współtwórca teorii autodeterminacji - Self Determination Theory) oraz Michael Pantalon, twórca Metody Motywacji Błyskawicznej, której przyjrzymy się bliżej w dalszej części tego artykułu.

Metoda Motywacji Błyskawicznej

Michael Pantalon mówi, że ludzie podejmują działania, gdy sami sobie uświadomią, dlaczego czegoś chcą. Metoda Motywacji Błyskawicznej pokazuje, że człowiek, będąc motywowany do wykonania nowego zadania, zmiany postawy czy wzięcia odpowiedzialności, może to zrobić tylko wtedy, kiedy szczerze uwierzy w sens przedstawianych argumentów i znajdzie osobiste powody. Dopiero, gdy pracownik zacznie mówić, dlaczego chce dokonać zmiany i dlaczego jest to dla niego ważne, będziesz wiedzieć, że możesz rozpocząć z nim pracę nad nowym zadaniem.

Wykorzystaj do tego trzy poniższe działania, będące fundamentem Metody Motywacji Błyskawicznej.

1. Przygotowanie: wzmocnij autonomię twojego pracownika. Ludzie nie lubią, kiedy inni mówią im, co mają robić, wolą działać z własnych powodów - to ONI podejmują decyzje.

2. Sześć pytań: pomóż znaleźć pracownikowi własne powody podjęcia działania. Wykorzystaj sześć pytań z Metody Motywacji Błyskawicznej, które spowodują, że twój pracownik odkryje własne powody i chęć podjęcia działania. Pytania te dotyczą osobistej gotowości pracownika do zmiany i mają pomóc mu odkryć własne powody i potrzeby, by dokonać zmiany, podjąć działania.

3. Plan działania: dopilnuj, by został sporządzony konkretny plan działania. Skoncentruj się na choćby najwątlejszej motywacji, która jest bardziej skuteczna niż ciągłe próby przełamania oporu. Skoncentruj się na zachowaniach, nie na rezultacie. Plan działania może być ustaleniem, np. w formie pisemnej, co należy robić.

Siłą Motywacji Błyskawicznej jest to, że twój pracownik w pełni kontroluje przebieg całego procesu oraz przejmuje odpowiedzialność za własne decyzje i działania. To właśnie autonomia i samoukierunkowanie "daje kopa" do zwiększenia motywacji oraz chęci podejmowania zmian.

Badania socjologów w wielu krajach (niezależnie od ich zamożności) wykazały, że ludzie dążą do autonomii, która poprawia ich życie. Poczucie autonomii wywiera potężny wpływ na naszą wydajność i nastawienie, a autonomiczna motywacja sprzyja wzmożonej wytrwałości, wyższej efektywności i przeciwdziała wypaleniu, co w znacznej mierze przenosi się na nasze działania i decyzje zawodowe.

Nic tak nie wpływa na podejmowane przez nas działania, konsekwencję ich wdrażania, chęć oraz siłę utrzymania, jak niezależne i autonomiczne podejmowanie decyzji. Badania prowadzone w różnych organizacjach na świecie pokazują, że firmy dające pracownikom autonomię mogą pochwalić się lepszymi wynikami niż ich konkurenci.

A Ty - jak dziś dbasz o motywację swoją i swoich ludzi?

Jacek Przesmycki, Trener GRUPY ODITK