Jedni szukają powodu, inni sposobu

Wahania motywacji są tak samo naturalne jak fale na morzu. Wyobraźcie sobie sytuację, w której tafla morza utrzymywałaby się stale na tym samym poziomie.

Następnie pomyślcie, co by się stało gdybyście to wy funkcjonowali na tym samym, wysokim poziomie pobudzenia. Jak nasz organizm przetrwałby taką sytuację? Mój 4 - letni syn zapytał mnie kiedyś: Po co morze ma fale? Analogicznie można zapytać: Po co nam wahania motywacji? Jaka jest korzyść ze zmienności w pobudzeniu? Morze potrzebuje fal do napowietrzenia wody a tym samym do utrzymywania w niej życia. W wyniku tworzenia się fal dolne warstwy wód dostają nowy zastrzyk, który reguluje procesy natury. Wznoszące i opadające fale motywacji działają podobnie - odświeżają głębsze warstwy nas samych.

Niestety imperatyw wysokiej motywacji wprowadza w nasze życie dodatkową presję. Zaczynamy myśleć, że powinniśmy unikać spadków motywacji. Objawy, które ten spadek sygnalizują wprowadzają niepokój. Dotyczy to zarówno jednostek jak i całych organizacji.

A przecież poziom motywacji jest naturalnym rezultatem wyborów i decyzji jakie podejmujemy. Jest odpowiedzią na to, na ile dokonany wybór jest zgodny z nami. Dlatego też wahania poziomu motywacji warto traktować jak latarnię na morzu. Funkcją latarni morskich było od wieków nawigowanie żeglarzy na właściwy kurs.

Kiedy spada motywacja to czas, w którym warto zapytać siebie: na jakim jestem kursie? To doskonały moment na weryfikację oczekiwań, przegląd potrzeb przez nas niezrealizowanych bądź metod, z których korzystamy. Być może to niepopularne, co powiem, jednak spadek motywacji jest nam tak samo potrzeby jak jej wysoki poziom pobudzenia.

Kłopot polega na tym, że o spadku motywacji nauczono nas myśleć jak o swoistej porażce. To tak jak z początkującym biegaczem, który walcząc z zadyszką myśli, że nie nadaje się do biegania. A przecież to tylko sygnał od ciała, by przejść do marszu. Organizm potrzebuje czasu, by przyzwyczaić mięśnie i płuca do wysiłku. Niestety, wielu w takiej sytuacji postrzega maszerowanie jako porażkę. Nauczono nas w ten sposób myśleć na lekcjach wf-u. Nikt nam wtedy nie powiedział, że maszerowanie stanowi najważniejszy element treningu początkującego biegacza, a doświadczony zawodnik wykorzystuje je do poprawy wyników.

Dlatego warto identyfikować spadek motywacji z sygnałem ochronnym dla naszych ważnych interesów. Odbierać jak moment, w którym warto przez chwilę pobyć. W jakim celu? By przekonać się na jakim kursie i po co chcemy działać.

Wielu ludzi, którzy pracowali nad jakimś celem (zmianą diety, czy bieganiem) po jakimś czasie mówiło: chociaż było to dla mnie ważne, zrezygnowałem. Ilekroć w takich sytuacjach rozmawialiśmy istotne okazywało się to, że ludzie postrzegają siebie dwojako. Po pierwsze: jaka/jaki jestem i co we mnie siedzi. Po drugie jaki/ jaka według swojego wyobrażenia powinnam/em być.

Kiedy metody motywacji dopasowujemy do wersji "powinnam/em być", zaczynamy zamiast ze sobą pracować już zupełnie z kimś innym. Kimś, kim nie jesteśmy. To ma prawo się nie udać. Jack Welch - zarządzający w General Electric Company odwoływał się do "prawa rzeczywistości". Mówi ono o tym, że potrzebujemy poradzić sobie w świecie jaki mamy, a nie w takim, w jakim chcielibyśmy żyć.

Kolejne spostrzeżenie, które wraca jak bumerang podczas pracy nad motywacją to przewidywanie przyszłości. Potrafimy z precyzją chirurga określić co się będzie działo z motywacją zanim jeszcze zaczniemy pracować z celem. Jeżeli prognozy są obiecujące - świetnie, a jeśli nie, to co? Wnioskujemy o rzeczach, które się nie wydarzyły a wywołały emocje. Przewidujemy reakcje i zachowania na postawie tego, jak do tej pory działaliśmy. To tak, jakby mówić o smaku potrawy bez jej degustowania. A czasem jeszcze gorzej - jak instruktaż dla własnych kubków smakowych co mają czuć.

Biorąc pod uwagę, że 95% naszych emocji jest określanych przez dialog, jaki prowadzimy sami ze sobą warto zrobić przegląd treści rozmów. Kiedy rozmawiam z ultramaratończykami mówią, że bieganie to stan umysłu. Bo w motywacji nie chodzi o to, czy coś jest trudne, czy wymaga różnych kosztów - tylko o znaczenie jakie temu nadasz. Robert Korzeniowski opisywał niezwykłe doświadczenie kiedy wygrywając mistrzostwa w Paryżu ustanowił nowy rekord świata i ludzkich granic. Wówczas przekonał się o mocy umysłu. Podczas finiszu, kiedy jego główny rywal był bliski zwycięstwa, Robert wyobraził sobie, że dystans w którym biegnie jest przynajmniej o połowę krótszy. Na pięć kilometrów przed metą Robert przyspieszył o 20 sekund na jednym okrążeniu. Jego myśli prowadziły go do bezwarunkowego zwycięstwa.

Podsumowując - każdy z nas ma swoją historię i to ona nadaje smak naszej motywacji. Co nie zmienia faktu, że możemy trochę w tych smakach namieszać. Jak?

Na przykład uwolnić się od społecznej presji wymagającej nieustannego wysokiego stanu gotowości.

Po drugie - weryfikować: czy pracujemy nad tym jacy jesteśmy zamiast nad tym, jacy być powinniśmy.

W końcu - zrezygnować z roli wróżbity, który nie doświadczając zdarzeń, mówi o nich jakby były jego udziałem.

Nasz cykl o motywacji zaczęliśmy od wywiadu z Panem Pawłem Sroką (który można przeczytać w numerze "Bieganie i biznes - jak się tańczy w takiej parze?"). Z Panem Pawłem rozmawialiśmy o tym jak rodzi się zmiana, która wpływa na jakość naszego życia. Wspólnie zastanawialiśmy się w jaki sposób bieganie koresponduje z biznesem. W dzisiejszym artykule - główną rolę odgrywało to, co motywacji sprzyja bądź ją hamuje.

Już teraz zapraszam na (kończący cykl) dalszy ciąg wywiadu z Panem Pawłem Sroką. Tym razem na warsztat weźmiemy metody, które budują kondycję motywacji zarówno w bieganiu jak i w biznesie.

Jolanta Blaszkowska-Bastian, Trener