Nie żałuj przypraw liderze

Niezwykłą moc opowiadanych historii odkryłam niedawno w życiu prywatnym i zawodowym. W ostatnim czasie byłam uczestnikiem dwóch konferencji z udziałem światowej sławy autorytetów. Jedna mnie zachwyciła, druga rozczarowała.

Zastanawiałam się co takiego sprawiło, że tak różnie odebrałam oba wydarzenia. Chodziło o emocje. Wystąpienie, które mnie zachwyciło wygłosił Kevin Murray – autor bestsellerów „Język Liderów” i „Inspirująca komunikacja”, praktyk, ekspert w zakresie komunikacji. Nie bez znaczenia jest zapewne fakt, że rozpoczynał swoją karierę jako reporter kryminalny. Jego wystąpienie było bardzo emocjonalne, naszpikowane historiami z udziałem autora lub wybitnych przywódców. To doświadczenie skłoniło mnie do refleksji – jak wykorzystać opowiadanie historii w życiu prywatnym i zawodowym? Czemu warto? Kiedy słuchamy ciekawych historii, wykorzystujemy inną część mózgu niż w czasie rozmów czy dyskusji. Pracują wtedy nie tylko ośrodki przetwarzania i rozumienia języka, ale części mózgu (kora merytoryczna, ciało migdałowate), które pozwalają nam „przeżywać’ opisane wydarzenia. Dla przykładu: kiedy opowiadający mówi Wam o pięknej, soczystej cytrynie, o tym jak przekraja ją nożem i wyciekają z niej krople soku, uruchamia się ośrodek smaku i w konsekwencji ślinianki zaczynają pracować. Słuchając historii zaczynamy ją współtworzyć, wyobrażać sobie kolejne sceny i uruchamiają się kolejne zmysły. U słuchacza i mówcy synchronizują się mózgi na poziomie neuronalnym. Co jednak najistotniejsze – znika nasz wewnętrzny krytyk. To sprawia też, że historie pamiętamy znacznie dłużej, a ponieważ angażujemy się w nie emocjonalnie, znacznie skuteczniej motywują nas do zmiany zachowań. Dobrym potwierdzeniem jak silnie działają opowieści jest przykład mojej córki. Kiedy zależy mi na wywołaniu refleksji i przełożeniu jej na zmianę zachowania, naprędce wymyślam historie np. „O Kasi co się nie umiała dzielić...” czy „O złośliwym Tomku”. Skuteczność działania tych historii jest dużo większa niż wychowawcze wykłady. Nie do przecenia jest też poziom emocjonalny takiego wydarzenia, kiedy opór córki zastępowany jest zaangażowaniem.

Podobnie w biznesie inspirowanie do określonych zachowań stanowi istotę przywództwa. Cała komunikacja liderów ma służyć angażowaniu i przekonywaniu, a historie są najskuteczniejszym z dostępnych nam do tego narzędzi. Pozwalają nam podzielić się z innymi swoją „prawdą”, radzić sobie z wyzwaniami i problemami bez pouczania innych, konfrontacji czy narzucania własnego zdania. Aby historia spełniła swoje zadnie, powinna być odpowiednio dobrana. Ustalmy najpierw jaki cel chcemy osiągnąć, co dokładnie chcemy przekazać słuchaczom. Aby to było możliwe musimy znać swoich odbiorców, ich sposób myślenia. Dobra historia posiada następujące cechy – jasne przesłanie, szczerość i prawdę. Powinna być interesująca, świetnie gdyby była zabawna ale przede wszystkim musi prowokować do myślenia i działania. Musimy sami wiedzieć, co nasi słuchacze powinni zrozumieć, w co uwierzyć i jak zacząć działać po wysłuchaniu opowieści.

Naprawdę dobre historie można znaleźć w naszych firmach i we własnych doświadczeniach z przeszłości – o wygranych przetargach, trudnych projektach, zgranych zespołach, pokonanych przeszkodach czy lojalnych klientach. Prawdziwa sztuka to umieć się w nie wsłuchać i wyłapywać te, które warto powtarzać w ciekawy i inspirujący sposób. Pamiętaj o połączeniu idealnym: historii, metaforach i rekwizytach! Przykładem ciekawie wykorzystanego rekwizytu było wystąpienie znanego kulinarnego showmana Jamiego Oliviera, który walczył o poprawę jakości posiłków w brytyjskich szkołach. Podczas wystąpienia na konferencji TED w 2010 roku, aby zobrazować ilość cukru, która jest serwowana przeciętnemu uczniowi w okresie 5 lat tylko w dosładzanym mleku wysypał na podłogę pełną taczkę cukru. To bardziej przemówiło do uczestników niż precyzyjne słupki w Power Point'cie.

Przepis na to jak dobrze opowiadać, nie wydaje się na pierwszy rzut oka skomplikowany.

Po pierwsze, używaj obrazowych określeń, które pobudzają zmysły – mów o dźwiękach, zapachach, widokach. Kevin radzi „aby nie żałować przypraw”, by przemówić do zmysłów odbiorców.

Po drugie, utrzymuj kontakt wzrokowy i dawaj słuchaczom do zrozumienia, że ich reakcje są dla ciebie ważne.

Po trzecie, pracuj ciszą, pauzą – podnosi to jakość historii i nadaje jej dramatyzmu.

Na koniec, nie przedłużaj, ale i nie spiesz się z puentą i nigdy, przenigdy nie mów słuchaczom na początku co powinni czuć! Nie wyjaśniaj o czym była historia. Pozwól im samodzielnie wyciągać wnioski. Wyrzuć też z opowieści wszystkie niepotrzebne detale. Zainteresuj słuchaczy nie tyle szczegółami, co sposobem opowiadania. Mów zwięźle, jasno, wyraziście. Aby tak było przećwicz swoją historię kilka/ kilkanaście razy. Dobrą okazją są do tego są również warsztaty ze storytellingu, które pozwolą doskonalić tę umiejętność.

Ostatnia rada – będzie Ci łatwiej, jeśli tobie samemu rzeczywiście podoba się historia, którą opowiadasz. Wówczas w naturalny sposób wciągniesz słuchaczy w opowieść przy pomocy głosu, gestykulacji, wyrazu twarzy.

Przed nami czas Świąt i Nowego Roku, to okazja do spotkań nie tylko w gronie rodzinnym, ale także na firmowych przyjęciach – z pracownikami, klientami. To doskonała sposobność aby w wystąpieniu z tej okazji wykorzystać moc inspirującej historii.

Iwona Skiba - Wiceprezes Zarządu ODiTK Szkolenia Sp. z o.o., Dyrektor Obszaru Psychologii Biznesu