Praca zdalna – kluczowe kwestie prawne
W związku z przyspieszonym transferem do pracy zdalnej, stykamy się z pytaniami ze strony działów HR i osób zarządzających.
Poniżej najczęściej pojawiające się pytania i wątpliwości. Odpowiedzi na nie przygotowali prawnicy z naszego zespołu - praktycy tematu:
Praca zdalna a telepraca - czym się różnią?
Telepraca ma charakter umówiony z pracownikiem, szczegółowo określa się zasady jej wykonywania, miejsce i dostępność pracownika.
Praca zdalna ma charakter doraźny. W praktyce różnice są niewielkie. Należy przy tym pamiętać, że praca zdalna nie musi być wykonywana w domu pracownika. Ustawa wskazuje, że ma to być jedynie inne miejsce niż to, które jest oznaczone w umowie o pracę. Praca zdalna musi mieć charakter okresowy i mieć na celu przeciwdziałanie COVID-19.
Kto może się ubiegać o wykonywanie pracy w trybie zdalnym? Czy pracodawca może odmówić?
O pracę zdalną może ubiegać się każdy pracownik, ale tylko od decyzji pracodawcy zależy, czy dojdzie do takiej formy jej wykonywania. Skierowanie do pracy zdalnej jest wyłącznym uprawnieniem pracodawcy.
A czy pracownik może odmówić wykonywania pracy zdalnej?
Nie - szczególne rozwiązania z ustawy z dnia 8 marca 2020 r. pozwalają pracodawcy jednostronnie oddelegować pracownika do pracy zdalnej.
Czy praca zdalna ma wpływ na wynagrodzenie?
Skierowanie pracownika do pracy zdalnej nie może obniżać jego wynagrodzenia. Zmienia się tylko miejsce wykonywania pracy, a nie jej warunki.
Jak wygląda kwestia wyjazdów służbowych?
O tym w ustawie nie wspomniano, ale obowiązują tutaj reguły ogólne. Pracownik ma prawo odmówić wykonywania pracy poza miejscem wskazanym w umowie, jeżeli jego udział w delegacji łączy się z bezpośrednim ryzykiem zachorowania na koronawirusa. Odmowa wykonania takiego polecania jest legalna, jeżeli zagrożenie jest realne i wynika choćby z konieczności korzystania ze środków komunikacji zbiorowej. Zapewne każda firma będzie rozstrzygać ten problem w sposób indywidualny. Osoby, które w obawie o swoje zdrowie nie będą chciały wyjechać służbowo, mogą powołać się na artykuł 210 Kodeksu pracy:
"W razie gdy warunki pracy nie odpowiadają przepisom bezpieczeństwa i higieny pracy i stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia pracownika albo gdy wykonywana przez niego praca grozi takim niebezpieczeństwem innym osobom, pracownik ma prawo powstrzymać się od wykonywania pracy, zawiadamiając o tym niezwłocznie przełożonego".
Co jeśli pracownik podczas wykonywania pracy zdalnej ulegnie wypadkowi?
Stosujemy tutaj zasady ogólne dotyczące wypadków przy pracy. Decydować będzie związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy okolicznościami wypadku a wykonywanymi zadaniami.
Poniżej odpowiadamy również na inne pojawiające się często pytania związane z prawem pracy:
Czy pracownik może odmówić przyjścia do zakładu pracy (praca w hali, linia produkcyjna, wielu pracowników)?
Nie. Tak długo, jak działalność zakładu pracy jest dozwolona przez prawo, obowiązkiem pracownika jest świadczyć pracę.
Czy w przypadku konieczności zamknięcia sklepu w centrum handlowym, mamy do czynienia z płatnym przestojem?
Nie. Pracodawca może zlecić pracownikowi inną pracę, np. w innym sklepie w miejscu, w którym handel jest dozwolony. Warunkiem tego jest jedynie to, aby sklep ten znajdował się w miejscu, które zostało określone w umowie o pracę. Trzymiesięczne oddelegowanie do innej pracy nie uwzględnia pracy w innym miejscu niż umówione w umowie o pracę.
Czy można zwolnić pracownika powołując się na siłę wyższą (intencją jest ucieczka od odprawy pieniężnej ze zwolnień grupowych)?
Nie. Odprawa pieniężna ma charakter bezwarunkowy, gdy przyczyny rozwiązania umowy o pracę nie dotyczą pracownika. Pojęcie ryzyka pracodawcy uwzględnia także sytuacje, w których zakład pracy popada w trudności gospodarcze niezależnie od własnego działania. Nie należy zwrotu „z przyczyn dotyczących pracodawcy” rozumieć dosłownie. Idzie to o „przyczyny niedotyczące pracownika”. Ten pierwszy zwrot został już w części aktów prawa pracy zastąpiony przyczynami niedotyczącymi pracownikami, ale nawet to wcześniejsze brzmienie nie prowadziło do innego rozumienia przepisu.
Czy można wydłużyć w tej chwili przyjęty wcześniej okres rozliczeniowy czasu pracy, np. z 3 miesięcy do 6?
Aby wydłużyć okres rozliczeniowy do maksymalnie do 12 miesięcy wymagana jest zgoda związku zawodowego działającego w zakładzie pracy i powinna być ona wyrażona w treści układu zbiorowego pracy lub osobnego porozumienia. Jeżeli w u pracodawcy nie działa organizacja związkowa to zgodę taką mogą wyrazić przedstawiciele pracowników, którzy wyłaniani są w sposób zwyczajowo przyjęty u pracodawcy. Najczęściej w formie wyboru spośród załogi.
Polecane:
Zarządzanie konfliktem – ważny element dobrego przywództwa
Burza i pioruny, a potem ciche dni – znasz to? A może jednak od początku cisza, ale atmosfera w...
[więcej]Od czego zacząć, gdy spada sprzedaż?
Spadek sprzedaży stawia zarządzających firmą przed dylematem, jak najlepiej na zmiennym rynku...
[więcej]Czy sprzedawać wszystkim klientom?
Kiedy spadają przychody, rodzi się pokusa, by sprzedawać wszystkim klientom, którzy się pojawią....
[więcej]Zwinność jest wtedy, gdy piłka jest w grze – krótki przewodnik po AGILITY
W sporcie zwinność jest bezcenna. Szybkie podania, przejęcia, zmiany, przepływ energii między...
[więcej]Kogo zatrudnić na Dyrektora Sprzedaży? To zależy, co i jak ma sprzedawać
Firma chce się rozwijać, walczyć o rynek, w „covidowych” warunkach dodatkowo poszerzyła lub...
[więcej]Oczywiste problemy biznesowe i nieoczywiste odpowiedzi w czasach Covid-19
Wiele firm staje przed wyzwaniem dalszego projektowania swojego wzrostu w wyjątkowo zmiennym...
[więcej]Wirtualne przywództwo, czyli lider w digitalnym świecie
Przywództwo to świadomy wybór, sama charyzma nie wystarczy, by być dobrym liderem.
[więcej]Strategia w czasach pandemii
Często kryzys, obok zagrożenia, stwarza nowe okazje. Aby je dostrzec, trzeba być elastycznym....
[więcej]Tarcza 4.0. i kolejne zmiany w prawie pracy
Kolejna tarcza antykryzysowa wprowadziła sporo ważnych zmian w prawie pracy.
[więcej]Kontrolujesz własne decyzje? O pułapkach, które funduje nam mózg
Mózg wpada w wiele różnych pułapek, z których nie zdajemy sobie sprawy. A one mają wpływ na...
[więcej]BIM Koordynator – pierwsza linia obrony
2020 będziemy pamiętać jako rok Covid-19. Ale zapamiętamy go również jako rok gwałtownej rewolucji...
[więcej]Inne podejście do sukcesji
Wiadomo, że słowo 'sukces' kojarzy się pozytywnie. A co się stanie, kiedy dodamy do niego dwie...
[więcej]Are you ready to go online? Jak przygotować handlowców do transformacji sprzedaży
O transformacji sprzedaży do online mówiono od kilku dobrych lat, ale była to raczej aspiracja,...
[więcej]Projekt ekstremalny od środka – the good, the bad and the ugly
Niezwykłe czasy rodzą niezwykłe historie. Przedstawiam anatomię z projektu, który okazał się być...
[więcej]Jak motywować w nieprzewidywalnych czasach
Menadżerowie wciąż poszukują skutecznych sposobów motywowania swoich pracowników. A jeśli w tzw....
[więcej]O co tyle krzyku z odpornością psychiczną?
Wyobraź sobie, że jesteś wysoko w górach. Pogoda może zmienić się w każdej chwili. Czasem świeci...
[więcej]Ty kontra stres – o mądrej rozgrywce i przygotowaniu na nowe
Pamiętam, jak w 2008 roku pisałem artykuły o zarządzaniu stresem w obliczu kryzysu ekonomicznego,...
[więcej]Rozwój w czasach zarazy
Rozwój znajduje się w ćwiartce matrycy Eisenhowera: WAŻNE/NIEPILNE – tak pokazują moje...
[więcej]Liderze - doładuj pozytywne emocje
O różnicach pomiędzy byciem menadżerem a liderem powiedziano już bardzo dużo. Aktualna sytuacja to...
[więcej]Jak oswoić niepewność – redukuj swój lęk
Kto z nas lubi się bać? Nie chcemy lęku. Unikamy go na różne sposoby (mniej i bardziej zdrowe)....
[więcej]Jak cię widzą, tak ci płacą – o znaczeniu ubioru w biznesie
Mówi się, że nie powinniśmy oceniać książki po okładce. A i tak często to robimy - wydajemy opinię...
[więcej]Zwinność wodospadu, czyli agile mindset
Turkusowe zarządzanie, samoorganizujące się zespoły, zwinność organizacji. Znamy to, prawda? Te i...
[więcej]Project management z perspektywy czasu – jak było i jak będzie
Kiedy poprosiliśmy ministra gospodarki o honorowy patronat nad konferencją Project Management,...
[więcej]Samoorganizujący się zespół? Tak, ale po sFRISowaniu
Typowa sytuacja: dołączyłeś do projektu Agile i wiesz, że macie stać się zespołem...
[więcej]Goodness is good for business – kilka słów o programach wellbeing
Weekend trwa jeszcze w najlepsze, a Ty myślisz tylko o tym, że następnego dnia musisz iść do pracy....
[więcej]Rozwój po nowemu – WOW w procesach rozwojowych
Zmiana pokoleniowa w firmach, wszechobecna technologia i rzeczywistość VUCA kształtują nowe...
[więcej]Taki mamy klimat – globalne ocieplenie a przyszłość zarządzania projektami
Nie lubimy zmian. Byłoby świetnie, gdyby sprawy mogły podążać ustalonymi od dekad ścieżkami, gdzie...
[więcej]Uważny, obecny i skuteczny, czyli mindfulness lidera
Nie masz chwili wytchnienia. Nadmiar obowiązków, presja, pośpiech, konflikty, zmiany, oczekiwania,...
[więcej]Digitalne docenianie – spróbuj, co ci szkodzi
Słowa mają siłę. Szczególnie te, które wyrażają docenienie. Ale jak ich używać, gdy zwykłe...
[więcej]Wdrożenie BIM to droga do sukcesu - o ile nie idziesz na skróty
W branży budowlanej, jednej z branż sektora bądź co bądź usługowego, sukces opisany jest w bardzo...
[więcej]Program rozwojowy od kuchni – doprawiony 70:20:10
Zainspirowała mnie ostatnio międzynarodowa firma dostarczająca produkty żywnościowe bezpośrednio do...
[więcej]Czy opłaca się inwestować w personal branding kadry menadżerskiej?
Czy inwestując w markę osobistą menadżera, nie pomagamy mu w gładkim przejściu do konkurencji?...
[więcej]Wódz z nerwami na wodzy
Jaka jest wspólna cecha menadżerów? Poza tym, że kierują ludźmi w organizacjach, zdecydowana...
[więcej]Załatwiony w białych rękawiczkach
Menadżerze, markę osobistą buduj wtedy, kiedy masz pracę.
[więcej]BIM - siła kompetentnego zespołu
Ostatni rok to czas niezwykle intensywnego rozwoju BIM (Building Information Modeling) w Polsce....
[więcej]Głodni doceniania, czyli słów kilka o roli docenienia w miejscu pracy
Paradoks dzisiejszych czasów: mnożą się programy uznaniowe i benefitowe dla pracowników, a poziom...
[więcej]Złoto ukryte u konstruktorów, czyli Design For Assembly (DFA)
Realia pracy konstruktorów zwykle wyglądają tak, że menadżerowie oczekują od nich sporego tempa. Bo...
[więcej]Jak, a nie co – kiedy proces jest ważniejszy niż cel
Ludzie odnoszący sukcesy i ich nieodnoszący mają takie same cele.
[więcej]Business acumen, czyli czy leci z nami pilot
Poprawa EBITDA o 2,5% jest jednym z celów strategicznych pewnej firmy. Brzmi sensownie. Ale czy...
[więcej]Menadżerze, chcesz „uczynić” ludzi odpowiedzialnymi?
Jednym z wyzwań, o których najczęściej mówią liderzy, jest brak odpowiedzialności w ich...
[więcej]