Tajemnice są po to, by je chronić
Każda firma ma tajemnice, którymi nie chce dzielić się z konkurencją. Chronione są więc dane udostępniane w toku negocjacji i zawierane umowy o zachowaniu poufności. Niewiele firm pamięta natomiast o ryzyku ujawnienia ważnych informacji przez pracowników.
Jakie informacje są chronione przez prawo?
Naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa w polskim systemie prawnym uznawane jest przede wszystkim za czyn nieuczciwej konkurencji. Przepis art. 11 ust. 1 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji stanowi, że jest nim przekazanie, ujawnienie lub wykorzystanie cudzych informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa albo ich nabycie od osoby nieuprawnionej, jeżeli zagraża lub narusza tajemnicę przedsiębiorcy. Ustawa przyznaje ochronę tajemnicy przedsiębiorstwa, rozumianej jako nieujawnione do wiadomości publicznej informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne przedsiębiorstwa lub inne informacje posiadające wartość gospodarczą, co do których przedsiębiorca podjął niezbędne działania w celu zachowania ich poufności.
Dzięki temu prawo chroni tajemnice firmy, takie jak:
- metody produkcji,
- wielkość produkcji i sprzedaży,
- cenniki, ceny transakcyjne,
- modele rozwiązań technicznych i technologicznych,
- informacja o używanym oprogramowaniu,
- treść umów, korespondencja handlowa,
- listy dostawców, klientów,
- model biznesowy i zasady zarządzania,
- szczegóły dotyczące wynagrodzenia i warunków zatrudnienia,
- wewnętrzne procedury i dokumenty finansowe,
- prowadzone negocjacje oraz ich przebieg,
- strategia marketingowa i sprzedażowa,
- wyniki i analiza badania rynku,
- strategia i plany rozwoju.
Jednak nie każda tego rodzaju informacja będzie podlegała ochronie. Aby ją uzyskać, konieczne jest wcześniejsze zabezpieczenie jej dostępności przed osobami nieuprawnionymi, zarówno wewnątrz organizacji, jak i poprzez zadbanie o nieujawnianie tych danych publicznie. Należy również pamiętać o tym, że aby móc domagać się przyznania ochrony w przypadku naruszenia tajemnicy przedsiębiorstwa, to informacja ta musi mieć wartość gospodarczą - jej ujawnienie musi godzić więc w realne interesy przedsiębiorcy.
Czy można zabezpieczyć tajemnice firmy przed pracownikami?
Wielu pracodawców błędnie myśli, że już z treści umowy o pracę wynika obowiązek lojalności pracownika. To tylko częściowo prawdziwe stwierdzenie, gdyż pracownik ma obowiązek zachować w poufności dane dotyczące firmy, tylko dopóki łączy go stosunek pracy. W tym czasie, nawet jeśli dojdzie do naruszenia, firma ma więcej możliwości zastosowania sankcji w stosunku do pracownika niż po zakończeniu współpracy.
W stosunku do pracowników można zastosować kilka narzędzi prawnych i menadżerskich, które pozwolą na zabezpieczenie tajemnicy przedsiębiorstwa:
- umowa o zachowaniu poufności,
- umowa o zakazie konkurencji,
- zabezpieczenie komputerów przez nadanie indywidualnych haseł,
- trzymanie dokumentów w szafach zamykanych na klucz, w sejfach,
- zabezpieczenie dostępu do niektórych pomieszczeń,
- szkolenia z zakresu ochrony tajemnicy przedsiębiorstwa.
Zawarcie z pracownikiem umowy o zachowaniu poufności powoduje rozszerzenie ochrony przed jej nieujawnieniem w formie roszczenia odszkodowawczego także na okres po zakończeniu stosunku pracy. Brak tej umowy, ale podjęcie innych, także technicznych czynności zabezpieczających dane, powoduje, że pracownik ponosi odpowiedzialność odszkodowawczą za nieuprawnione ujawnienie informacji jeszcze przez 3 lata po zakończeniu współpracy.
Wdrożenie polityki ochrony informacji
Umowy zawiera się na złe czasy. Nawet jeśli dzisiaj zespół wydaje się lojalny i zgrany, to nie oznacza, że tak będzie zawsze. W trakcie współpracy mogą ujawnić się konflikty, interesy sprzeczne z interesami firmy lub próby przejęcia pracownika przez konkurencję. Im przedsiębiorstwo bardziej się rozwija, tym większe ryzyko pojawienia się tych zagrożeń. Wprost proporcjonalnie również wzrasta potrzeba zabezpieczenia firmy przed potencjalnym ujawnieniem tajemnicy przedsiębiorstwa. O zbudowaniu polityki ochrony informacji, zakładającej wdrożenie m.in. powyższych elementów, należy myśleć nie jako o niepotrzebnej korporacyjnej deklaracji, ale w kategoriach minimalizowania ryzyk prawnych i gospodarczych.
Ujawnianie tajemnicy przedsiębiorstwa przez pracowników nie jest sytuacją egzotyczną. W ostatnim czasie zaobserwować można wiele sytuacji wykorzystania danych firmy, np. w procesie rekrutacji prowadzonym u potencjalnego, kolejnego pracodawcy. Zdarza się, że kandydaci, także poszukujący pracy w tej samej, wąskiej branży, ujawniają w CV i listach motywacyjnych szczegółowe dane dotyczące obowiązków z poprzedniego miejsca pracy. W szczególności można spotkać się z podawaniem listy dostawców, wartości zawieranych kontraktów oraz oferowaniem potencjalnemu pracodawcy przekazania bazy danych klientów w przypadku pozytywnego zakończenia procesu rekrutacji. Bardzo często te kroki wynikają nie z negatywnej postawy wobec byłej firmy, a ze zwykłej, ludzkiej niewiedzy.
Monika Wieczorek - Trener Grupy ODiTK
Zarządzanie konfliktem – ważny element dobrego przywództwa
Burza i pioruny, a potem ciche dni – znasz to? A może jednak od początku cisza, ale atmosfera w...
[więcej]Od czego zacząć, gdy spada sprzedaż?
Spadek sprzedaży stawia zarządzających firmą przed dylematem, jak najlepiej na zmiennym rynku...
[więcej]Czy sprzedawać wszystkim klientom?
Kiedy spadają przychody, rodzi się pokusa, by sprzedawać wszystkim klientom, którzy się pojawią....
[więcej]Zwinność jest wtedy, gdy piłka jest w grze – krótki przewodnik po AGILITY
W sporcie zwinność jest bezcenna. Szybkie podania, przejęcia, zmiany, przepływ energii między...
[więcej]Kogo zatrudnić na Dyrektora Sprzedaży? To zależy, co i jak ma sprzedawać
Firma chce się rozwijać, walczyć o rynek, w „covidowych” warunkach dodatkowo poszerzyła lub...
[więcej]Oczywiste problemy biznesowe i nieoczywiste odpowiedzi w czasach Covid-19
Wiele firm staje przed wyzwaniem dalszego projektowania swojego wzrostu w wyjątkowo zmiennym...
[więcej]Wirtualne przywództwo, czyli lider w digitalnym świecie
Przywództwo to świadomy wybór, sama charyzma nie wystarczy, by być dobrym liderem.
[więcej]Strategia w czasach pandemii
Często kryzys, obok zagrożenia, stwarza nowe okazje. Aby je dostrzec, trzeba być elastycznym....
[więcej]Tarcza 4.0. i kolejne zmiany w prawie pracy
Kolejna tarcza antykryzysowa wprowadziła sporo ważnych zmian w prawie pracy.
[więcej]Kontrolujesz własne decyzje? O pułapkach, które funduje nam mózg
Mózg wpada w wiele różnych pułapek, z których nie zdajemy sobie sprawy. A one mają wpływ na...
[więcej]BIM Koordynator – pierwsza linia obrony
2020 będziemy pamiętać jako rok Covid-19. Ale zapamiętamy go również jako rok gwałtownej rewolucji...
[więcej]Inne podejście do sukcesji
Wiadomo, że słowo 'sukces' kojarzy się pozytywnie. A co się stanie, kiedy dodamy do niego dwie...
[więcej]Are you ready to go online? Jak przygotować handlowców do transformacji sprzedaży
O transformacji sprzedaży do online mówiono od kilku dobrych lat, ale była to raczej aspiracja,...
[więcej]Projekt ekstremalny od środka – the good, the bad and the ugly
Niezwykłe czasy rodzą niezwykłe historie. Przedstawiam anatomię z projektu, który okazał się być...
[więcej]Jak motywować w nieprzewidywalnych czasach
Menadżerowie wciąż poszukują skutecznych sposobów motywowania swoich pracowników. A jeśli w tzw....
[więcej]O co tyle krzyku z odpornością psychiczną?
Wyobraź sobie, że jesteś wysoko w górach. Pogoda może zmienić się w każdej chwili. Czasem świeci...
[więcej]Ty kontra stres – o mądrej rozgrywce i przygotowaniu na nowe
Pamiętam, jak w 2008 roku pisałem artykuły o zarządzaniu stresem w obliczu kryzysu ekonomicznego,...
[więcej]Rozwój w czasach zarazy
Rozwój znajduje się w ćwiartce matrycy Eisenhowera: WAŻNE/NIEPILNE – tak pokazują moje...
[więcej]Liderze - doładuj pozytywne emocje
O różnicach pomiędzy byciem menadżerem a liderem powiedziano już bardzo dużo. Aktualna sytuacja to...
[więcej]Jak oswoić niepewność – redukuj swój lęk
Kto z nas lubi się bać? Nie chcemy lęku. Unikamy go na różne sposoby (mniej i bardziej zdrowe)....
[więcej]Praca zdalna – kluczowe kwestie prawne
W związku z przyspieszonym transferem do pracy zdalnej, stykamy się z pytaniami ze strony działów...
[więcej]Jak cię widzą, tak ci płacą – o znaczeniu ubioru w biznesie
Mówi się, że nie powinniśmy oceniać książki po okładce. A i tak często to robimy - wydajemy opinię...
[więcej]Zwinność wodospadu, czyli agile mindset
Turkusowe zarządzanie, samoorganizujące się zespoły, zwinność organizacji. Znamy to, prawda? Te i...
[więcej]Project management z perspektywy czasu – jak było i jak będzie
Kiedy poprosiliśmy ministra gospodarki o honorowy patronat nad konferencją Project Management,...
[więcej]Samoorganizujący się zespół? Tak, ale po sFRISowaniu
Typowa sytuacja: dołączyłeś do projektu Agile i wiesz, że macie stać się zespołem...
[więcej]Goodness is good for business – kilka słów o programach wellbeing
Weekend trwa jeszcze w najlepsze, a Ty myślisz tylko o tym, że następnego dnia musisz iść do pracy....
[więcej]Rozwój po nowemu – WOW w procesach rozwojowych
Zmiana pokoleniowa w firmach, wszechobecna technologia i rzeczywistość VUCA kształtują nowe...
[więcej]Taki mamy klimat – globalne ocieplenie a przyszłość zarządzania projektami
Nie lubimy zmian. Byłoby świetnie, gdyby sprawy mogły podążać ustalonymi od dekad ścieżkami, gdzie...
[więcej]Uważny, obecny i skuteczny, czyli mindfulness lidera
Nie masz chwili wytchnienia. Nadmiar obowiązków, presja, pośpiech, konflikty, zmiany, oczekiwania,...
[więcej]Digitalne docenianie – spróbuj, co ci szkodzi
Słowa mają siłę. Szczególnie te, które wyrażają docenienie. Ale jak ich używać, gdy zwykłe...
[więcej]Wdrożenie BIM to droga do sukcesu - o ile nie idziesz na skróty
W branży budowlanej, jednej z branż sektora bądź co bądź usługowego, sukces opisany jest w bardzo...
[więcej]Program rozwojowy od kuchni – doprawiony 70:20:10
Zainspirowała mnie ostatnio międzynarodowa firma dostarczająca produkty żywnościowe bezpośrednio do...
[więcej]Czy opłaca się inwestować w personal branding kadry menadżerskiej?
Czy inwestując w markę osobistą menadżera, nie pomagamy mu w gładkim przejściu do konkurencji?...
[więcej]Wódz z nerwami na wodzy
Jaka jest wspólna cecha menadżerów? Poza tym, że kierują ludźmi w organizacjach, zdecydowana...
[więcej]Załatwiony w białych rękawiczkach
Menadżerze, markę osobistą buduj wtedy, kiedy masz pracę.
[więcej]BIM - siła kompetentnego zespołu
Ostatni rok to czas niezwykle intensywnego rozwoju BIM (Building Information Modeling) w Polsce....
[więcej]Głodni doceniania, czyli słów kilka o roli docenienia w miejscu pracy
Paradoks dzisiejszych czasów: mnożą się programy uznaniowe i benefitowe dla pracowników, a poziom...
[więcej]Złoto ukryte u konstruktorów, czyli Design For Assembly (DFA)
Realia pracy konstruktorów zwykle wyglądają tak, że menadżerowie oczekują od nich sporego tempa. Bo...
[więcej]Jak, a nie co – kiedy proces jest ważniejszy niż cel
Ludzie odnoszący sukcesy i ich nieodnoszący mają takie same cele.
[więcej]Business acumen, czyli czy leci z nami pilot
Poprawa EBITDA o 2,5% jest jednym z celów strategicznych pewnej firmy. Brzmi sensownie. Ale czy...
[więcej]