8/07/2019

Wódz z nerwami na wodzy

Jaka jest wspólna cecha menadżerów? Poza tym, że kierują ludźmi w organizacjach, zdecydowana większość z nich doświadcza jednej z najgroźniejszych chorób, na jakie cierpią liderzy naszych czasów: chronicznego stresu.

A stres działa destrukcyjnie, nie ma co do tego wątpliwości. Na samego menadżera, na jego zespół i na wyniki organizacji.

Przedłużający się stres jest jak równia pochyła, po której lider zsuwa się niebezpiecznie na krawędź przepaści, często takiej bez wyjścia. W dalszej części artykułu wyjaśnię, co robić, by utrzymać nerwy na wodzy. Ale najpierw: rozpoznanie wroga.

Poznaj wroga

Na poziomie neuronalnym chroniczny stres dosłownie pożera mózg. Kora oczodołowo-czołowa zanika, a wraz z nią takie funkcje psychiki jak: empatia, moralność, zdolności analizowania, planowania i podejmowania decyzji. Im słabiej działa kora czołowa, tym częściej i bardziej bezkarnie szaleje ciało migdałowate. A z nim sprawa nie jest prosta. Jeśli uzna, że coś zagraża jego właścicielowi, to natychmiast wysyła informację przez podwzgórze i przysadkę do nadnerczy, których zadaniem jest wyprodukować adrenalinę, noradrenalinę i kortyzol. W ten sposób wkraczamy do królestwa gospodarki hormonalnej organizmu.

Stres za pośrednictwem wymienionych hormonów rozlewa się po całym organizmie. Napinają się mięśnie, zwłaszcza te przykręgosłupowe, serce zaczyna bić szybciej, rośnie ciśnienie tętnicze, podnosi się poziom cukru we krwi, by zwiększyć wydajność energetyczną organizmu. Zwężają się naczynia krwionośne jamy brzusznej, aby spowolnić procesy trawienne. Siedzący za biurkiem człowiek na poziomie fizjologicznym doświadcza w swoim wnętrzu procesów adekwatnych do sytuacji bitewnej, w której walczy o życie. Hormony stresu kumulują się w jego organizmie, napięcia potęgują się, bo nie są rozładowywane. Problem z każdym dniem nawarstwia się i pogłębia.

Krajobraz bitewny

Kora czołowa obgryzana coraz zachłanniej przez stres nie tonuje zapędów ciała migdałowatego, co w pierwszym rzędzie prowadzi do problemów psychicznych, chronicznego zmęczenia, problemów z pamięcią i niekontrolowanych wybuchów złości, agresji, gniewu, problemów ze snem, apatii, cichych dni, nieustannych huśtawek nastroju. Do takich postaw przyczynia się fakt, że nadmiar kortyzolu we krwi obniża poziom testosteronu. Efektem tego jest dla przykładu tendencja do odkładania się tłuszczu na brzuchu, a ten okazuje się istną fabryką żeńskiego hormonu estrogen. Stąd coraz większa tendencja do napadów smutku, rzewności, ckliwości, poczucia rozbicia.

Lider traci zdolność szybkiego podejmowania decyzji, pewność siebie, przebojowość i zdecydowanie. Coraz trudniej jest mu wywierać wpływ na otoczenie, motywować i inspirować innych.

Z czasem mogą pojawić się nawet stany lękowe. Spada efektywność, zaangażowanie, motywacja. Lider popełnia coraz więcej błędów. Wyniki pracy spadają na łeb, na szyję albo nie spadają, ale ich utrzymanie wiąże się z coraz większym wysiłkiem, frustracją, przemęczeniem. Obniżają się zdolności społeczne, poczucie pewności siebie. Rośnie niechęć do ludzi, do przebywania w ich towarzystwie. Stąd już tylko krok do wypalenia zawodowego...

Warunki utrzymania pokoju

Co robić, by zadbać o siebie i uwolnić się od zagrożeń związanych z chronicznym stresem?

Po pierwsze zachęcam do aktywności fizycznej, uprawiania jakiejś dyscypliny sportu. Najlepiej, żeby miało to miejsce cyklicznie, nie spontanicznie, chociaż trzy razy w tygodniu. Wystarczy po pół godziny. Ruch działa oczyszczająco, pozwala odprowadzać z organizmu hormony stresu, które w nim zalegają. Dodatkowo odwraca większość z wymienionych przeze mnie destrukcyjnych procesów chorobowych wszystkich narządów ciała. Ruch fizyczny to nasz darmowy, osobisty lekarz.

Drugim czynnikiem jest sen. Warto się wysypiać. Sen również dosłownie leczy. Można powiedzieć metaforycznie, że w trakcie snu organizm wysyła w teren ekipy remontowe do wszystkich narządów ciała, które wymagają naprawy. Nie oszukuj się, że ty potrzebujesz tylko czterech godzin. Nie wmawiaj sobie, że wyśpisz się na urlopie albo w trakcie weekendu. Organizm w rytmie dobowym wymaga 7-8 godzin snu, minimum 6, a jeśli choć tego minimum nie dostaje, zaczyna osuwać się w kierunku licznych zaburzeń, dysfunkcji i chorób.

Po trzecie, naprawdę jesteś tym, co jesz. Twój sposób odżywiania ma ogromny wpływ na to, jak żyjesz, jaki jest twój stosunek do siebie, ludzi i pracy. Zdrowie na talerzu przekłada się na zdrowe relacje, efektywność i motywację, energię do działania, wyniki twojej pracy. Skoro już tyle pisałem o testosteronie, to dodam również, że są takie warzywa, jak brukselka, kapusta, kalafior, brokuły, które zawierają phyto-testosteron naturalnie wzbogacający nas w ten ważny hormon. Warto pogłębiać swoją wiedzę na temat odżywiania. Nasza zbiorowa świadomość wciąż tkwi wśród starych, ograniczających przekonań wpojonych nam przez nasze babcie i mamy. Zwyczaje, tradycje, schematy myślowe, pewniki kształtują nas również w sposób szkodliwy, obniżający jakość naszego życia. Dobrze jest czasem te różne pewniki zweryfikować.

Wzmacniaj swoją odporność psychiczną. Nauka od lat dostarcza badań potwierdzających skuteczne działanie różnych technik relaksacyjnych i medytacji w zakresie neutralizacji szkodliwego działania stresu. Uzbrój się w sprawdzone strategie - poszukuj wiedzy na szkoleniach i warsztatach, na których przetrenujesz ćwiczenia poprawiające nie tylko zdolność reagowania na pojawiający się stres, ale też neutralizowania sytuacji, które ten stres wywołują.

(S)pokój lidera

Odżywiony, wyspany, pełen sił witalnych, wydolny organizm lidera wspiera go w praktykach neutralizowania stresu. W zdrowym ciele, zdrowy duch. To powiedzenie jest wciąż aktualne. Jeśli lider dba o swoje ciało, nie zaśmieca go, troszczy się o nie, to i ono rewanżuje się większą odpornością na wyzwania jego codzienności.

Mam dla ciebie propozycję. Stań na chwilę w lekkim rozkroku, wyprostuj się, wypnij pierś do przodu, ramiona odchyl do tyłu, lekko unieś głowę, pomyśl o czymś przyjemnym, uśmiechnij się. Oddychaj głęboko do dołu brzucha. Wdech... wydech... Postój w takiej pozycji chociaż ze dwie minuty... Twój mózg już reaguje. System hormonalny podąża za nim. Mózg daje mu sygnał do produkcji hormonów szczęścia. Wdech... wydech... Endorfiny, dopaminy, serotoniny zaczynają uwalniać się do twojego krwioobiegu. Sprawiają, że czujesz radość, przypływ energii, wolę działania, motywację. Czujesz to? Właśnie zaczynasz świadomie i praktycznie zarządzać swoim dobrostanem wewnętrznym.

To wszystko, o czym piszę i czego uczę, jest dobre, służące, przyjemne, spójne z ludzką psychiką i ciałem. Lider wyposażony w świadomość takich technik i narzędzi, umiejący je stosować, zarządzający swoim dobrostanem, potrafi skutecznie realizować swoje zadania, czerpiąc z dostępu do wszystkich swoich zasobów świadomego przywódcy. Specyfiki naszych czasów nie zmienisz, ale możesz wpłynąć na to, co i jak będziesz robił, by zadbać o swój wewnętrzny balans. Dzięki niemu będziesz w stanie w pożądany sposób oddziaływać na członków swojej rodziny, podwładnych, współpracowników, klientów, projekty, cele i wyzwania, przed jakimi w swojej codzienności stajesz.

Konrad Wilk, Trener GRUPY ODITK

Autor artykułu
15/03/2024

Dobrostan pracowników – jak go wzmacniać?

W dzisiejszym dynamicznym środowisku biznesowym sukces organizacji nie zależy tylko od efektywności...

12/02/2024

Sztuczna inteligencja w produkcji – czego się spodziewać? Co już się dzieje?

Jestem wielkim entuzjastą sztucznej inteligencji (AI). Ogromne wrażenie robi na mnie szybki rozwój...

24/10/2023

Cisza – negocjacyjne złoto

Ostatni kwartał roku to czas wzmożonych negocjacji. Wydajemy budżety, walczymy o budżety, umowy,...

25/09/2023

Przepis na wypalenie zawodowe

Karolina, menadżerka dużego zespołu, jadąc jak co dzień do pracy, tym razem płakała. Zawsze...

30/08/2023

Have fun! – jak czerpać radość z codziennej pracy

Czy wiesz, jak czerpać radość z codziennych czynności i jak zarażać nią nawet największych...

31/07/2023

Poczucie szczęścia u pracowników – droga do budowania odpowiedzialności w zespole

Powiem to wprost – jeżeli chcesz mieć odpowiedzialnych ludzi, musisz zadbać o ich poczucie...

3/07/2023

Data storytelling – jak opowiadać o danych?

Współcześni inżynierowie i menadżerowie to nie tylko osoby zarządzające procesami, projektami czy...

12/06/2023

Talenty i mocne strony - podejście na nowe czasy

W 2018 roku Instytut Gallupa przeprowadził badania, z których wynika, że ludzie mający okazję...

22/05/2023

Jak znaleźć gen innowacji u inżyniera?

Jak odróżnić inżyniera, który będzie żyłą złota dla firmy ze względu na swoje pomysły, od innego,...

5/04/2023

Czy szukanie sensu w pracy ma sens? I co z tym wspólnego ma retencja Talentów.

Pozyskiwanie Talentów z rynku pracy jest nie lada wyzwaniem, ale ich retencja w organizacji jest...

21/03/2023

Menadżer Coachem – czyli jak prowadzić pracownika w świecie BANI

Coaching menadżerski, temat znany od dawna, dziś przeżywa swój renesans. Dlaczego? Bo żyjemy w...

14/02/2023

Nie jestem szefem - po co mi marka osobista w Internecie?

Z marką osobistą jest jak z pogodą - zawsze jakaś jest. Nie każdemu będzie to odpowiadać! Nawet...

31/01/2023

TRIZ w rozwiązywaniu problemów na produkcji – „butelkowe” case study

Prowadząc szkolenia i praktyczne warsztaty z technik rozwiązywania problemów narzędziami TRIZ,...

7/12/2022

Dlaczego nie chcemy mówić o mobbingu?

Eskalujący konflikt, mobbing, dyskryminacja i molestowanie są ukrytą zmorą niejednej organizacji....

21/11/2022

Relaunch zespołu – nowe otwarcie dla efektywności

Choć wiele firm w ostatnich miesiącach podjęło decyzję o częściowym lub pełnym powrocie do biur,...

8/11/2022

Gry, które rozwijają ludzi i integrują zespół!

Wyobraź sobie stację badawczą zlokalizowaną na dnie oceanu. To podwodne laboratorium jest też domem...

17/10/2022

Quiet quitting – wyzwanie dla menedżera

Praca na „pół gwizdka”, „mi to lotto”, „co ubijesz, to ujedziesz”, „jak zarobić, żeby się nie...

19/09/2022

Mądre usprawnienia, które dostarczają wartość biznesową

Przypomnij sobie sytuację, kiedy musiałeś rozwiązać jakiś problem, np. naprawić coś, co się zepsuło.

10/08/2022

Czy wiesz, jak naładować swój osobisty powerbank?

Czy znasz to uczucie, gdy w zasadzie dbasz o siebie, jednak coraz częściej boli Cię głowa,...

4/07/2022

Rozwój menedżerów - trendy vs potrzeby

Jakie działania rozwojowe otrzymali menedżerowie w Twojej organizacji w 2022 roku? Jaki rozwój im...

20/06/2022

Rodzic ze spokojem w pracy – Pozytywna Dyscyplina w praktyce

Głośne dyskusje i słynne słowo „ZARAZ”. Foch i trzaskanie drzwiami. Posiłek, który ciągnie się...

23/05/2022

Jeśli pracownik umie, ale nie chce – jak wzmacniać motywację i zaangażowanie?

Poznaj Roberta. Pracuje w firmie od dłuższego czasu. Świetnie radzi sobie ze wszystkimi, nawet...

17/05/2022

Kiedy pracownik nie umie, ale chce – przywództwo sytuacyjne w świeżej odsłonie

Ewa rozpoczyna pracę na produkcji. Porusza się po firmie i przydzielonych zadaniach jak we mgle....

11/04/2022

Gorące, klimatyczne okazje biznesowe

W biznesie rzadko jakiś trend jest tak jednoznaczny i długoterminowy jak aktualna fala zmian...

14/03/2022

Od inżynierii produktu do inżynierii wartości – Value Engineering

Projektowanie produktów i usług powinno być wyraźnie połączone z potrzebami ich odbiorców. Czy tak...

14/02/2022

Trendy w rozwoju menadżerów

Ostatnie dwa lata zmieniły krajobraz naszych biur i sposób pracy. Model pracy hybrydowej zostanie z...

17/01/2022

Społeczności – organizacyjny potencjał synergii i transferu wiedzy

W nowej rzeczywistości każda organizacja potrzebuje nie tylko przetrwać kryzysowy czas, ale...

13/12/2021

Nie ma dymu bez ognia i zespołu bez zaufania - jak budować bezpieczeństwo psychiczne

„Nie ma zespołu bez zaufania” jak twierdzi Paul Santagata (Head of Industry w Google). Twierdzenie...

22/11/2021

Innowacje w czasie katastrofy klimatycznej

Potrzeba nam dziś rewolucyjnych, dysruptywnych innowacji - tysięcy nakładających się większych i...

4/10/2021

Docenianie - bo żeby docenić…. trzeba cenić

Jak to jest, że 80% badanych Polaków uważa, że warto doceniać, chciałoby być docenianym częściej i...

20/09/2021

Jaką wartość mają wartości w Twojej organizacji?

Jeśli przed pandemią - choć z trzaskiem - dźwigaliśmy braki w kulturze komunikacji czy współpracy w...

7/09/2021

CONTROLLER 5.0 - Controlling Leaders of To(morrow)Day

VUCA Times, globalizacja, Big Data, automatyzacja, robotyzacja, zamiana towarów w usługi, zwinne i...

30/08/2021

Na szerokie wody mnie weź – onboarding w zdalnym wydaniu

Nie zawsze łatwa decyzja o odejściu z poprzedniej firmy, nowe środowisko i zadania, a to wszystko w...

30/07/2021

Klimatyczny wstrząs dla biznesu - „Fit for 55”

Trudno nie dostrzegać symptomów zmian klimatu. Nie tylko zarządzający, ale też pracownicy firm na...

9/07/2021

Trening silnej woli latem (i nie tylko) – to możliwe!

Siła woli to pojęcie, o którym słyszy się stosunkowo często. Zazdrościmy jej tym, którzy ją mają....

21/06/2021

Inspiracja i pragmatyzm – program rozwojowy dla menadżerów w modelu 70:20:10 (case study)

Najbardziej lubię się uczyć na przykładach. Jest w nich dużo inspiracji, ale i lekcji o tym, co...

7/06/2021

Eksperymentowanie - Agile Mindset od kuchni

Zarządzanie w środowisku, w którym nie zachodziły częste zmiany, było relatywnie łatwe. Gdy jest...

24/05/2021

Jaka piękna katastrofa – lekcje płynące z Misji Apollo 13

Wszyscy wiemy, że warto uczyć się na sukcesach. A ja, tak jak bohater filmu Ridleya Scotta „Dobry...

10/05/2021

Nowe potrzeby to nowe benefity – jak zapewnić pracownikom wsparcie psychologiczne

Nowe potrzeby pracowników wymagają świeżego spojrzenia na benefity.