18/03/2013

Wybierz - jak chcesz zareagować

Tomasz jest managerem średniego szczebla. Właśnie odebrał telefon. Po zaledwie kilku sekundach rozmowy zbladł, a jego tętno wyraźnie wzrosło. Został poinformowany o kryzysowej sytuacji, musi podjąć decyzję. Nie ma jednak żadnych sensownych pomysłów.

Ów brak pomysłów w takiej sytuacji nie jest niczym dziwnym, ponieważ wiadomość, którą usłyszał Tomasz, uruchomiła
w jego organizmie szereg reakcji, z których najważniejszą jest rozprowadzanie przez krew wydzielonej w nadnerczach adrenaliny. Reakcja ta jest nazywana reakcją "uciekaj albo walcz". Nie trzeba bowiem spotkać w lesie przysłowiowego dzika, aby we krwi znalazła się spora porcja adrenaliny, która w sytuacji zagrożenia pomogłaby nam wskoczyć na drzewo. Wystarczy być w biurze i usłyszeć podbijającą emocje wiadomość - tak, jak zdarzyło się Tomaszowi. Inne objawy, których Tomasz nie jest świadomy, to zmniejszenie ilości krwi w organach trawiennych czy mózgu, bo one do ucieczki ani do walki nie są tak istotne jak mięśnie. Zmobilizowany przez adrenalinę organizm całą energię kieruje właśnie do mięśni. Kłopot w tym, że Tomasz ma teraz wykonać pracę mózgiem - nie mięśniami. Jest jednak zbyt zdenerwowany, by myśleć racjonalnie. Jak to ujął Napoleon Hill "Hotheads do not produce cool thoughts" (ang. gorące głowy nie dają chłodnych myśli - gra słów - cool oznacza bowiem zarówno zimny jak i bombowy). Jesteśmy stworzeni
w ten sposób, że na niektóre bodźce reagujemy w sposób emocjonalny. W sytuacji zagrożenia taka emocjonalna reakcja "uciekaj lub walcz" może być dla człowieka zachowaniem ratującym życie. Zwłaszcza, jeśli nie mamy czasu na zbyt długą analizę sytuacji, albo nie mamy wszystkich danych, by podjąć racjonalną decyzję o działaniu. Sprawa ma się, inaczej, kiedy stres wywołuje automatyczną reakcję - nawet wtedy, gdy nasze życie nie jest bezpośrednio zagrożone. Tak często dzieje się właśnie w pracy.

Umiejętność radzenia sobie ze stresującymi sytuacjami należy do kilku najważniejszych obszarów oddzielających najlepszych managerów od tych "tylko dobrych". Powód jest oczywisty - jesteśmy ludźmi i mamy emocje, emocje zaś mają kluczowy udział w podejmowaniu decyzji. Powiedzmy, że ktoś dowiedział się, iż został nieuczciwie potraktowany przez klienta. Jeśli emocje wezmą górę, to skutkiem będzie decyzja podjęta bez cennej rozwagi. Warto się bowiem upewnić, czy to, co się komuś wydaje, zaistniało naprawdę, czy też jest jakimś wyolbrzymieniem, bądź zwykłym nieporozumieniem.

Umiejętność wyboru reakcji na zewnętrzne bodźce jest ważna dla każdego - statystyka nie pozostawia złudzeń - wszystkich nas spotykają przeciwności. W przypadku Tomasza, który dodatkowo jest managerem, sytuacja jest o tyle skomplikowana, iż jego postawa pociąga za sobą postawę ludzi, na których ma wpływ. Jeśli wybierze krzyk, narzekanie, zrzucanie winy na innych czy też bierność lub zamartwianie się, to owoce takiej postawy będą prędzej czy później widoczne - także w bardzo twardych wskaźnikach, takich jak opóźnienia, przekroczenie budżetu czy złe referencje wychodzące od klienta. Za taką atmosferą w zespole nie będą też tęsknić współpracownicy.

W radzeniu sobie z nieintuicyjnym przecież wybieraniem pozytywnej reakcji, można wspomóc się sprawdzonymi technikami. Poniżej przedstawię technikę pomocną w sytuacji panicznego lęku i zamartwiania się. Sprawdza się ona zwłaszcza w warunkach, kiedy odpowiedzialność za wynik może stać się nie do zniesienia. Dale Carnegi w swoim bestsellerze "Jak przestać się martwić i zacząć żyć" wspomina problem, który pojawił się w projekcie nowatorskiej instalacji paliwowej. Kierujący tym projektem inżynier stwierdził, że z powodu tego problemu firma dużo straci i zaczął panicznie obawiać się przyszłości. Zmęczony ciągłym zamartwianiem się i niepewnością odkrył technikę radzenia sobie
z panicznym lękiem.

Najpierw zmierzył się wewnętrznie z maksymalnie najgorszymi skutkami owej sytuacji. Doszedł do tego,
że w najgorszym razie może go spotkać zwolnienie z pracy, a inwestorzy stracą swoje pieniądze. Następnie pogodził się z tym, że wówczas będzie musiał poszukać nowej pracy - takie sytuacje są przecież do przejścia. Kiedy odżył, bo opuścił go już paniczny strach, zdecydował, że najlepszym obecnie wyjściem będzie zawiadomić o problemie przełożonych. Następnie mógł zacząć się zastanawiać, co można zrobić jeszcze teraz, aby zminimalizować straty dla firmy. W czasie tych poszukiwań i kolejnych prób technicznych odkrył sposób rozwiązania problemu. Inwestorzy na jego wniosek zgodzili się wyłożyć dodatkowe pieniądze i zamiast fiaska zakończyli inwestycję z zyskiem tylko o ¼ mniejszym niż planowali.

Wewnętrzne zwycięstwo tego człowieka stało się inspiracją do napisania książki, która później sprzedała się w milionach egzemplarzy. Okazuje się, że nawet w tak trudnej sytuacji, gdy napiera na nas paraliżujący strach, nadal mamy wybór
i możemy wydostać się spod tego lęku.

Tomasz, od którego zaczęliśmy, w pierwszej kolejności powinien przywrócić jasność myślenia po wyrzucie adrenaliny, która przygotowała go raczej na nagły wysiłek fizyczny niż intelektualne rozważania. Najłatwiej jest to osiągnąć wykonując intensywną pracę mięśniami, aby niejako wypalić napad stresu i pozbyć się buzujących hormonów. Wystarczy kilka minut wspinania się po schodach, aby osiągnąć stan "odblokowania" umysłu. Wtedy dopiero można myśleć racjonalnie. Podobnie, jak z blokadą spowodowaną przez paniczny strach - najpierw trzeba poradzić sobie z ową blokadą - dopiero później jesteśmy na tyle rozluźnieni, aby móc myśleć. Spięty stresem człowiek może bowiem nie zauważyć nawet oczywistych rozwiązań.

Sztuka wyboru reakcji na zewnętrzne bodźce to ważna umiejętność na każdym szczeblu kariery. Można uczyć się tej sztuki wykorzystując nadarzające się stresujące sytuacje. Odblokowywanie trzeźwego myślenia jest umiejętnością, której nie uczą w szkole, a może nas wielokrotnie wyratować z opałów stresujących sytuacji.

 

Michał Hałas, Trener Grupy ODiTK

 

 

Autor artykułu
MICHAŁ HAŁAS
15/03/2024

Dobrostan pracowników – jak go wzmacniać?

W dzisiejszym dynamicznym środowisku biznesowym sukces organizacji nie zależy tylko od efektywności...

12/02/2024

Sztuczna inteligencja w produkcji – czego się spodziewać? Co już się dzieje?

Jestem wielkim entuzjastą sztucznej inteligencji (AI). Ogromne wrażenie robi na mnie szybki rozwój...

24/10/2023

Cisza – negocjacyjne złoto

Ostatni kwartał roku to czas wzmożonych negocjacji. Wydajemy budżety, walczymy o budżety, umowy,...

25/09/2023

Przepis na wypalenie zawodowe

Karolina, menadżerka dużego zespołu, jadąc jak co dzień do pracy, tym razem płakała. Zawsze...

30/08/2023

Have fun! – jak czerpać radość z codziennej pracy

Czy wiesz, jak czerpać radość z codziennych czynności i jak zarażać nią nawet największych...

31/07/2023

Poczucie szczęścia u pracowników – droga do budowania odpowiedzialności w zespole

Powiem to wprost – jeżeli chcesz mieć odpowiedzialnych ludzi, musisz zadbać o ich poczucie...

3/07/2023

Data storytelling – jak opowiadać o danych?

Współcześni inżynierowie i menadżerowie to nie tylko osoby zarządzające procesami, projektami czy...

12/06/2023

Talenty i mocne strony - podejście na nowe czasy

W 2018 roku Instytut Gallupa przeprowadził badania, z których wynika, że ludzie mający okazję...

22/05/2023

Jak znaleźć gen innowacji u inżyniera?

Jak odróżnić inżyniera, który będzie żyłą złota dla firmy ze względu na swoje pomysły, od innego,...

5/04/2023

Czy szukanie sensu w pracy ma sens? I co z tym wspólnego ma retencja Talentów.

Pozyskiwanie Talentów z rynku pracy jest nie lada wyzwaniem, ale ich retencja w organizacji jest...

21/03/2023

Menadżer Coachem – czyli jak prowadzić pracownika w świecie BANI

Coaching menadżerski, temat znany od dawna, dziś przeżywa swój renesans. Dlaczego? Bo żyjemy w...

14/02/2023

Nie jestem szefem - po co mi marka osobista w Internecie?

Z marką osobistą jest jak z pogodą - zawsze jakaś jest. Nie każdemu będzie to odpowiadać! Nawet...

31/01/2023

TRIZ w rozwiązywaniu problemów na produkcji – „butelkowe” case study

Prowadząc szkolenia i praktyczne warsztaty z technik rozwiązywania problemów narzędziami TRIZ,...

7/12/2022

Dlaczego nie chcemy mówić o mobbingu?

Eskalujący konflikt, mobbing, dyskryminacja i molestowanie są ukrytą zmorą niejednej organizacji....

21/11/2022

Relaunch zespołu – nowe otwarcie dla efektywności

Choć wiele firm w ostatnich miesiącach podjęło decyzję o częściowym lub pełnym powrocie do biur,...

8/11/2022

Gry, które rozwijają ludzi i integrują zespół!

Wyobraź sobie stację badawczą zlokalizowaną na dnie oceanu. To podwodne laboratorium jest też domem...

17/10/2022

Quiet quitting – wyzwanie dla menedżera

Praca na „pół gwizdka”, „mi to lotto”, „co ubijesz, to ujedziesz”, „jak zarobić, żeby się nie...

19/09/2022

Mądre usprawnienia, które dostarczają wartość biznesową

Przypomnij sobie sytuację, kiedy musiałeś rozwiązać jakiś problem, np. naprawić coś, co się zepsuło.

10/08/2022

Czy wiesz, jak naładować swój osobisty powerbank?

Czy znasz to uczucie, gdy w zasadzie dbasz o siebie, jednak coraz częściej boli Cię głowa,...

4/07/2022

Rozwój menedżerów - trendy vs potrzeby

Jakie działania rozwojowe otrzymali menedżerowie w Twojej organizacji w 2022 roku? Jaki rozwój im...

20/06/2022

Rodzic ze spokojem w pracy – Pozytywna Dyscyplina w praktyce

Głośne dyskusje i słynne słowo „ZARAZ”. Foch i trzaskanie drzwiami. Posiłek, który ciągnie się...

23/05/2022

Jeśli pracownik umie, ale nie chce – jak wzmacniać motywację i zaangażowanie?

Poznaj Roberta. Pracuje w firmie od dłuższego czasu. Świetnie radzi sobie ze wszystkimi, nawet...

17/05/2022

Kiedy pracownik nie umie, ale chce – przywództwo sytuacyjne w świeżej odsłonie

Ewa rozpoczyna pracę na produkcji. Porusza się po firmie i przydzielonych zadaniach jak we mgle....

11/04/2022

Gorące, klimatyczne okazje biznesowe

W biznesie rzadko jakiś trend jest tak jednoznaczny i długoterminowy jak aktualna fala zmian...

14/03/2022

Od inżynierii produktu do inżynierii wartości – Value Engineering

Projektowanie produktów i usług powinno być wyraźnie połączone z potrzebami ich odbiorców. Czy tak...

14/02/2022

Trendy w rozwoju menadżerów

Ostatnie dwa lata zmieniły krajobraz naszych biur i sposób pracy. Model pracy hybrydowej zostanie z...

17/01/2022

Społeczności – organizacyjny potencjał synergii i transferu wiedzy

W nowej rzeczywistości każda organizacja potrzebuje nie tylko przetrwać kryzysowy czas, ale...

13/12/2021

Nie ma dymu bez ognia i zespołu bez zaufania - jak budować bezpieczeństwo psychiczne

„Nie ma zespołu bez zaufania” jak twierdzi Paul Santagata (Head of Industry w Google). Twierdzenie...

22/11/2021

Innowacje w czasie katastrofy klimatycznej

Potrzeba nam dziś rewolucyjnych, dysruptywnych innowacji - tysięcy nakładających się większych i...

4/10/2021

Docenianie - bo żeby docenić…. trzeba cenić

Jak to jest, że 80% badanych Polaków uważa, że warto doceniać, chciałoby być docenianym częściej i...

20/09/2021

Jaką wartość mają wartości w Twojej organizacji?

Jeśli przed pandemią - choć z trzaskiem - dźwigaliśmy braki w kulturze komunikacji czy współpracy w...

7/09/2021

CONTROLLER 5.0 - Controlling Leaders of To(morrow)Day

VUCA Times, globalizacja, Big Data, automatyzacja, robotyzacja, zamiana towarów w usługi, zwinne i...

30/08/2021

Na szerokie wody mnie weź – onboarding w zdalnym wydaniu

Nie zawsze łatwa decyzja o odejściu z poprzedniej firmy, nowe środowisko i zadania, a to wszystko w...

30/07/2021

Klimatyczny wstrząs dla biznesu - „Fit for 55”

Trudno nie dostrzegać symptomów zmian klimatu. Nie tylko zarządzający, ale też pracownicy firm na...

9/07/2021

Trening silnej woli latem (i nie tylko) – to możliwe!

Siła woli to pojęcie, o którym słyszy się stosunkowo często. Zazdrościmy jej tym, którzy ją mają....

21/06/2021

Inspiracja i pragmatyzm – program rozwojowy dla menadżerów w modelu 70:20:10 (case study)

Najbardziej lubię się uczyć na przykładach. Jest w nich dużo inspiracji, ale i lekcji o tym, co...

7/06/2021

Eksperymentowanie - Agile Mindset od kuchni

Zarządzanie w środowisku, w którym nie zachodziły częste zmiany, było relatywnie łatwe. Gdy jest...

24/05/2021

Jaka piękna katastrofa – lekcje płynące z Misji Apollo 13

Wszyscy wiemy, że warto uczyć się na sukcesach. A ja, tak jak bohater filmu Ridleya Scotta „Dobry...

10/05/2021

Nowe potrzeby to nowe benefity – jak zapewnić pracownikom wsparcie psychologiczne

Nowe potrzeby pracowników wymagają świeżego spojrzenia na benefity.