O pracy płytkiej i głębokiej
„Tak to można szatkować kapustę” – powiedziała moja współpracowniczka, gdy w związku ze spóźnieniem kandydata, z którym mieliśmy prowadzić wspólnie rozmowę, próbowała zabrać się za jedno ze swoich zadań, gdy na niego czekaliśmy.
Kandydat zadzwonił, mówiąc, że spóźni się około 20 minut, próbowała zatem wybrać odpowiednie zadanie na ten moment. Świadomość, że w tak krótkim czasie zabieranie się za zadanie o większym znaczeniu nie ma sensu, bo za chwilę konieczne będzie jego przerwanie, wywołało frustrację mojej koleżanki.
Wydaje mi się, że słowa o kapuście dobrze obrazują dość poważny i częsty problem, z którym spotyka się wiele osób. Z powodu dużej liczby zadań, spotkań, zebrań, koniecznych rozmów telefonicznych czy przychodzących wiadomości mailowych, trudno jest znaleźć czas na dłuższą nieprzerwaną pracę nad jednym zadaniem, szczególnie jeśli potrzebna jest przy nim koncentracja. Zawsze natomiast możliwe jest wykonanie zadań prostszych i mniej wymagających, do których łatwo wrócić po ich przerwaniu (jak nasze szatkowanie kapusty). Jeśli i Tobie Czytelniku zdarza się spędzać dnie na „szatkowaniu kapusty”, z tego artykułu dowiesz się, jakie mogą być tego skutki i nad czym warto się zastanowić, by zacząć ten stan rzeczy zmieniać.
Jak odróżnić działania ważne od mniej istotnych
Na początku warto określić, po czym poznać, czy wykonywane przez nas zadanie jest rzeczywiście najbardziej wartościowe. Cal Newport, autor książki „Deepwork” podpowiada dość proste pytanie, które można sobie zadać jako sposób na taką weryfikację. Zachęcam Cię Czytelniku, żebyś wykonując w pracy swoje działania, spróbował zadać je także sobie. Odpowiedź może mieć bowiem dość daleko idące skutki.
Pytanie to brzmi: Ile czasu zajęłoby wyszkolenie w miarę bystrego absolwenta college’u bez specjalistycznego treningu w twojej dziedzinie, żeby był w stanie poradzić sobie z powodzeniem z tym zadaniem?
W polskim systemie edukacji najbliższym odpowiednikiem college’u są studia pierwszego stopnia (czyli licencjackie lub inżynierskie). Wydaje się zatem, że to pytanie dotyczy w miarę bystrej osoby po takich studiach w naszym kraju.
Konsekwencje przewagi pracy płytkiej
A dlaczego odpowiedź na nie jest aż tak istotna? Newport twierdzi, że zadania, które bystry absolwent jest w stanie opanować w niedługim czasie to takie, które są związane z pracą płytką (oczywiście autor nie próbuje w żaden sposób obrażać absolwentów studiów). Praca taka w niewielkim stopniu stanowi wyzwanie i w niewielkim stopniu rozwija, jeśli wykonuje ją osoba z doświadczeniem. Im większą część zadań stanowią działania tego typu, tym łatwiej można wykonującego je pracownika zastąpić kimś innym. Biorąc zaś pod uwagę tempo rozwoju technologii, można z dużym prawdopodobieństwem przypuścić, że tego typu zadania zostaną już niedługo zautomatyzowane i ludzie w ogóle przestaną być do ich realizacji potrzebni.
Z kolei zadania, których prawidłowe wykonanie jest bardziej wymagające i z którymi osoba świeżo po obronie licencjatu nie poradziłaby sobie bez dłuższego czasu zdobywania doświadczenia i treningu, określane są przez Newporta mianem pracy głębokiej. To właśnie w nich kryje się największa wartość. To one stanowią wyzwanie i są nie tylko związane z rozwojem, ale też stanowią o wartości umiejętności danej osoby dla pracodawcy.
Jeśli zdarzyło Ci się drogi Czytelniku tworzyć tabelę w arkuszu kalkulacyjnym, której skompletowanie wymagało od Ciebie przekopiowania do odpowiednich komórek danych z plików tekstowych (bo na przykład na ich podstawie tworzyłeś zestawienie), to sam stwierdzisz, że prawdopodobnie wówczas wykonywałeś pracę płytką. Nasz absolwent college’u nie wymaga bowiem długotrwałego treningu, żeby sobie z takim zadaniem poradzić. Jeśli z kolei jesteś osobą, która jedzie na spotkania do wymagających klientów i ratuje zagrożone projekty dzięki swojej wiedzy, umiejętności przyjęcia perspektywy klienta i pokazania mu korzyści z dalszej współpracy, to wiesz, że Twoja praca jest pracą głęboką. Pamiętasz także zapewne, jak dużo wysiłku było niezbędne do tego, żeby umiejętności te opanować i że ich zdobywanie nie zawsze było usłane różami (a z pewnością nie polegało na kopiowaniu fragmentów plików tekstowych do arkusza kalkulacyjnego). No i wiesz, że nie rekomendowałbyś zastąpienia Cię na najbliższym spotkaniu przez osobę, która właśnie skończyła studia. Te przykłady zadań są oczywiście dość skrajne i pomiędzy nimi jest wiele odcieni szarości. Warto natomiast przyjrzeć się bliżej proporcji działań głębokich do płytkich w naszej pracy.
Co zrobić, by zwiększyć głębię
Najprawdopodobniej każdy z tych rodzajów zadań występuje w większości zawodów czy prac i jest to zupełnie naturalne. Problem pojawia się wówczas, gdy praca płytka zaczyna zajmować większość naszego czasu. Zachęcam Cię Czytelniku do zadawania sobie pytania o to, jak dużo w Twoich działaniach pojawia się tej pracy głębokiej, trudniejszej i bardziej wymagającej, która w dużym stopniu wykorzystuje Twoje kompetencje w porównaniu do płytkiej. Jeśli stwierdzisz, że obecne proporcje Cię satysfakcjonują, serdecznie gratuluję. Jeśli natomiast dojdziesz do wniosku, że pracy głębokiej jest niewystarczająco dużo, niezbędne może być wprowadzenie nowego rodzaju działań lub przeprowadzenie ważnych rozmów. Przykładem działania może być technika pomidora, o której pisałem w artykule „Utrzymanie koncentracji – jak pomóc sobie w realizacji zadań”.
Co do rozmów z kolei - niezbędne może być przeprowadzenie jednej z dwóch następujących rodzajów. Pierwszy z nich to rozmowa z samym sobą. W natłoku zadań każdy z nas może dość łatwo uciec na płyciznę i mieć iluzję efektywności związanej z tym, że przecież tak bardzo jesteśmy zajęci, a zadań do wykonania i tak nie da się ukończyć. Pewnie będziemy mieli rację. Jeżeli natomiast cały czas jest to praca, którą łatwo mógłby w krótkim czasie przejąć ktoś bez naszego doświadczenia, to czy naprawdę jest ona tego warta? Drugi rodzaj rozmowy to rozmowa z przełożonym czy współpracownikami o tym, jak można zwiększyć głębię i mniej czasu spędzać na płyciźnie. Może ona dotyczyć poszczególnych działań i aktywności lub nawet całych projektów. Rozmowy tego typu często nie są łatwe. Moje osobiste doświadczenie pokazuje natomiast, że skutki potrafią być pozytywne dla wszystkich. Szatkowanie kapusty przez osobę, która może tworzyć nowe przepisy kulinarne, nie przynosi bowiem na dłuższą metę korzyści ani jej, ani jej pracodawcy.
Paweł Ziemiański, Trener GRUPY ODITK
Goodness is good for business – kilka słów o programach wellbeing
Weekend trwa jeszcze w najlepsze, a Ty myślisz tylko o tym, że następnego dnia musisz iść do pracy....
[więcej]Rozwój po nowemu – WOW w procesach rozwojowych
Zmiana pokoleniowa w firmach, wszechobecna technologia i rzeczywistość VUCA kształtują nowe...
[więcej]Taki mamy klimat – globalne ocieplenie a przyszłość zarządzania projektami
Nie lubimy zmian. Byłoby świetnie, gdyby sprawy mogły podążać ustalonymi od dekad ścieżkami, gdzie...
[więcej]Uważny, obecny i skuteczny, czyli mindfulness lidera
Nie masz chwili wytchnienia. Nadmiar obowiązków, presja, pośpiech, konflikty, zmiany, oczekiwania,...
[więcej]Digitalne docenianie – spróbuj, co ci szkodzi
Słowa mają siłę. Szczególnie te, które wyrażają docenienie. Ale jak ich używać, gdy zwykłe...
[więcej]Wdrożenie BIM to droga do sukcesu - o ile nie idziesz na skróty
W branży budowlanej, jednej z branż sektora bądź co bądź usługowego, sukces opisany jest w bardzo...
[więcej]Program rozwojowy od kuchni – doprawiony 70:20:10
Zainspirowała mnie ostatnio międzynarodowa firma dostarczająca produkty żywnościowe bezpośrednio do...
[więcej]Czy opłaca się inwestować w personal branding kadry menadżerskiej?
Czy inwestując w markę osobistą menadżera, nie pomagamy mu w gładkim przejściu do konkurencji?...
[więcej]Wódz z nerwami na wodzy
Jaka jest wspólna cecha menadżerów? Poza tym, że kierują ludźmi w organizacjach, zdecydowana...
[więcej]Załatwiony w białych rękawiczkach
Menadżerze, markę osobistą buduj wtedy, kiedy masz pracę.
[więcej]BIM - siła kompetentnego zespołu
Ostatni rok to czas niezwykle intensywnego rozwoju BIM (Building Information Modeling) w Polsce....
[więcej]Głodni doceniania, czyli słów kilka o roli docenienia w miejscu pracy
Paradoks dzisiejszych czasów: mnożą się programy uznaniowe i benefitowe dla pracowników, a poziom...
[więcej]Złoto ukryte u konstruktorów, czyli Design For Assembly (DFA)
Realia pracy konstruktorów zwykle wyglądają tak, że menadżerowie oczekują od nich sporego tempa. Bo...
[więcej]Jak, a nie co – kiedy proces jest ważniejszy niż cel
Ludzie odnoszący sukcesy i ich nieodnoszący mają takie same cele.
[więcej]Business acumen, czyli czy leci z nami pilot
Poprawa EBITDA o 2,5% jest jednym z celów strategicznych pewnej firmy. Brzmi sensownie. Ale czy...
[więcej]Menadżerze, chcesz „uczynić” ludzi odpowiedzialnymi?
Jednym z wyzwań, o których najczęściej mówią liderzy, jest brak odpowiedzialności w ich...
[więcej]Storywatching w działaniach HR
W grudniu „Forbes” opublikował listę najlepiej zarabiających Youtuberów. Na jej szczycie znalazł...
[więcej]Trendy rozwojowe 2018/2019 – czym bije serce rozwoju?
I znów znienacka dopadł nas koniec roku! Myślę, że nie tylko mnie zatrważa, jak czas po prostu...
[więcej]Innowacyjność w Polsce – jak to naprawdę wygląda?
Innowacyjność w Polsce ma różne oblicza. Dużo w tym kontekście mówi się o start-upach, i słusznie....
[więcej]Relacje – cichy zabójca sprzedaży?
Od kilku lat w procesach sprzedażowych kładzie się nacisk na budowanie relacji z klientem. Kierunek...
[więcej]Zmiany i nowości w wytycznych i certyfikacji IPMA
Najnowsza wersja „Wytycznych Kompetencji Indywidualnych w Zarządzaniu Projektami, Programami i...
[więcej]Planowanie programu rozwojowego – z kim i o czym rozmawiać
Fakt: Programy rozwojowe często nie osiągają założonych rezultatów.
[więcej]Grywalizacja – let's talk about fun
Super poważny zawodowy świat zmienia oblicze. Domaga się świeżości, lekkości i funu. Millenialsi,...
[więcej]Czego menadżer może się nauczyć od psa?
Zespoły mogły się już uczyć od dzikich gęsi. Sprawdzonym trenerem okazał się też koń. Mnie...
[więcej]Kto decyduje o wdrożeniu strategii organizacji - duży i mały obrazek
Typowy obrazek z polskich organizacji: zarząd wypracowuje strategię, a następnie zaprasza...
[więcej]Zator ogłoszony, czyli BIM w zamówieniach publicznych już w Polsce
Wyobraźmy sobie taką sytuację. Długo oczekiwana inwestycja w centrum miasta. Przebudowa, która...
[więcej]Kultura narodowa w biznesowej globalnej wiosce – czy nadal ma znaczenie?
Dlaczego w Arabii Saudyjskiej manekiny sklepowe nie mają głów?
[więcej]Związki zawodowe – czy pojawią się w każdej firmie?
Na początku czerwca 2018 r. sejm przyjął ustawę, która zasadniczo zmienia przepisy regulujące...
[więcej]Programy rozwojowe i model 70:20:10 – historia z happy endem?
Odnoszę wrażenie, iż wszyscy zgadzamy się, że model 70:20:10 powinien stanowić kręgosłup programów...
[więcej]Etyczna sprzedaż w branży ubezpieczeniowej – poszukiwanie jednorożca?
„Czy da się wyżyć w sprzedaży, nie oszukując?” – takim pytaniem zaskoczył mnie kilka dni temu...
[więcej]Mentoring – nie zaczynaj od ogona
Nie mogę wyjść z zaskoczenia, gdy w kolejnej organizacji, która uruchamia mentoring, stykam się z...
[więcej]BIM Manager – praca szuka człowieka
BIM (Building Information Modeling) - ten skrót od 2 lat jest niesłychanie „modny” w branży...
[więcej]To coach or not to coach – coaching menadżerski w ujęciu MAC
Certyfikowani coachowie i związane z tym specjalizacje mnożą się jak grzyby po deszczu. Dostępny...
[więcej]Wszystko zaczyna się od empatii – Design Thinking
Irytujesz się, kiedy podczas dyskusji pada stwierdzenie: „Spróbuj wejść w moje buty”? Jeżeli to...
[więcej]Nowy rok, nowe cele – strategia a procesy i pracownicy
Początek roku to dla wielu organizacji ogłoszenie nowych kierunków i celów strategicznych będących...
[więcej]Sposób na przełom w innowacjach
Co robić, gdy wszystkie nisko wiszące owoce zostały już zebrane? W życiu – wiadomo – zwykle trzeba...
[więcej]Microlearning – panaceum na oporny mózg
Kto nie chciałby uczyć się szybciej, łatwiej, efektywniej? Niestety mózg często stawia nam czynny...
[więcej]Różnorodność w zespole boli i leczy
Z różnorodnością spotykamy się coraz częściej. Dotyczy ona już nie tylko płci czy pokolenia, ale...
[więcej]Co było i co będzie – trendy w HR 2017-2018
Rok 2017 dobiega końca. To czas podsumowań tego, co się udało, co zrobiliśmy, ale też moment, w...
[więcej]Building Information Modeling (BIM) – nowy wymiar branży budowlanej
Branża budowlana to stale rosnące wymagania w obszarze tworzenia nowej infrastruktury oraz nowych...
[więcej]