17/07/2017

O pracy płytkiej i głębokiej

„Tak to można szatkować kapustę” – powiedziała moja współpracowniczka, gdy w związku ze spóźnieniem kandydata, z którym mieliśmy prowadzić wspólnie rozmowę, próbowała zabrać się za jedno ze swoich zadań, gdy na niego czekaliśmy.

Kandydat zadzwonił, mówiąc, że spóźni się około 20 minut, próbowała zatem wybrać odpowiednie zadanie na ten moment. Świadomość, że w tak krótkim czasie zabieranie się za zadanie o większym znaczeniu nie ma sensu, bo za chwilę konieczne będzie jego przerwanie, wywołało frustrację mojej koleżanki.

Wydaje mi się, że słowa o kapuście dobrze obrazują dość poważny i częsty problem, z którym spotyka się wiele osób. Z powodu dużej liczby zadań, spotkań, zebrań, koniecznych rozmów telefonicznych czy przychodzących wiadomości mailowych, trudno jest znaleźć czas na dłuższą nieprzerwaną pracę nad jednym zadaniem, szczególnie jeśli potrzebna jest przy nim koncentracja. Zawsze natomiast możliwe jest wykonanie zadań prostszych i mniej wymagających, do których łatwo wrócić po ich przerwaniu (jak nasze szatkowanie kapusty). Jeśli i Tobie Czytelniku zdarza się spędzać dnie na „szatkowaniu kapusty”, z tego artykułu dowiesz się, jakie mogą być tego skutki i nad czym warto się zastanowić, by zacząć ten stan rzeczy zmieniać.

Jak odróżnić działania ważne od mniej istotnych

Na początku warto określić, po czym poznać, czy wykonywane przez nas zadanie jest rzeczywiście najbardziej wartościowe. Cal Newport, autor książki „Deepwork” podpowiada dość proste pytanie, które można sobie zadać jako sposób na taką weryfikację. Zachęcam Cię Czytelniku, żebyś wykonując w pracy swoje działania, spróbował zadać je także sobie. Odpowiedź może mieć bowiem dość daleko idące skutki.

Pytanie to brzmi: Ile czasu zajęłoby wyszkolenie w miarę bystrego absolwenta college’u bez specjalistycznego treningu w twojej dziedzinie, żeby był w stanie poradzić sobie z powodzeniem z tym zadaniem?

W polskim systemie edukacji najbliższym odpowiednikiem college’u są studia pierwszego stopnia (czyli licencjackie lub inżynierskie). Wydaje się zatem, że to pytanie dotyczy w miarę bystrej osoby po takich studiach w naszym kraju.

Konsekwencje przewagi pracy płytkiej

A dlaczego odpowiedź na nie jest aż tak istotna? Newport twierdzi, że zadania, które bystry absolwent jest w stanie opanować w niedługim czasie to takie, które są związane z pracą płytką (oczywiście autor nie próbuje w żaden sposób obrażać absolwentów studiów). Praca taka w niewielkim stopniu stanowi wyzwanie i w niewielkim stopniu rozwija, jeśli wykonuje ją osoba z doświadczeniem. Im większą część zadań stanowią działania tego typu, tym łatwiej można wykonującego je pracownika zastąpić kimś innym. Biorąc zaś pod uwagę tempo rozwoju technologii, można z dużym prawdopodobieństwem przypuścić, że tego typu zadania zostaną już niedługo zautomatyzowane i ludzie w ogóle przestaną być do ich realizacji potrzebni.

Z kolei zadania, których prawidłowe wykonanie jest bardziej wymagające i z którymi osoba świeżo po obronie licencjatu nie poradziłaby sobie bez dłuższego czasu zdobywania doświadczenia i treningu, określane są przez Newporta mianem pracy głębokiej. To właśnie w nich kryje się największa wartość. To one stanowią wyzwanie i są nie tylko związane z rozwojem, ale też stanowią o wartości umiejętności danej osoby dla pracodawcy.

Jeśli zdarzyło Ci się drogi Czytelniku tworzyć tabelę w arkuszu kalkulacyjnym, której skompletowanie wymagało od Ciebie przekopiowania do odpowiednich komórek danych z plików tekstowych (bo na przykład na ich podstawie tworzyłeś zestawienie), to sam stwierdzisz, że prawdopodobnie wówczas wykonywałeś pracę płytką. Nasz absolwent college’u nie wymaga bowiem długotrwałego treningu, żeby sobie z takim zadaniem poradzić. Jeśli z kolei jesteś osobą, która jedzie na spotkania do wymagających klientów i ratuje zagrożone projekty dzięki swojej wiedzy, umiejętności przyjęcia perspektywy klienta i pokazania mu korzyści z dalszej współpracy, to wiesz, że Twoja praca jest pracą głęboką. Pamiętasz także zapewne, jak dużo wysiłku było niezbędne do tego, żeby umiejętności te opanować i że ich zdobywanie nie zawsze było usłane różami (a z pewnością nie polegało na kopiowaniu fragmentów plików tekstowych do arkusza kalkulacyjnego). No i wiesz, że nie rekomendowałbyś zastąpienia Cię na najbliższym spotkaniu przez osobę, która właśnie skończyła studia. Te przykłady zadań są oczywiście dość skrajne i pomiędzy nimi jest wiele odcieni szarości. Warto natomiast przyjrzeć się bliżej proporcji działań głębokich do płytkich w naszej pracy.

Co zrobić, by zwiększyć głębię

Najprawdopodobniej każdy z tych rodzajów zadań występuje w większości zawodów czy prac i jest to zupełnie naturalne. Problem pojawia się wówczas, gdy praca płytka zaczyna zajmować większość naszego czasu. Zachęcam Cię Czytelniku do zadawania sobie pytania o to, jak dużo w Twoich działaniach pojawia się tej pracy głębokiej, trudniejszej i bardziej wymagającej, która w dużym stopniu wykorzystuje Twoje kompetencje w porównaniu do płytkiej. Jeśli stwierdzisz, że obecne proporcje Cię satysfakcjonują, serdecznie gratuluję. Jeśli natomiast dojdziesz do wniosku, że pracy głębokiej jest niewystarczająco dużo, niezbędne może być wprowadzenie nowego rodzaju działań lub przeprowadzenie ważnych rozmów. Przykładem działania może być technika pomidora, o której pisałem w artykule „Utrzymanie koncentracji – jak pomóc sobie w realizacji zadań”.

Co do rozmów z kolei - niezbędne może być przeprowadzenie jednej z dwóch następujących rodzajów. Pierwszy z nich to rozmowa z samym sobą. W natłoku zadań każdy z nas może dość łatwo uciec na płyciznę i mieć iluzję efektywności związanej z tym, że przecież tak bardzo jesteśmy zajęci, a zadań do wykonania i tak nie da się ukończyć. Pewnie będziemy mieli rację. Jeżeli natomiast cały czas jest to praca, którą łatwo mógłby w krótkim czasie przejąć ktoś bez naszego doświadczenia, to czy naprawdę jest ona tego warta? Drugi rodzaj rozmowy to rozmowa z przełożonym czy współpracownikami o tym, jak można zwiększyć głębię i mniej czasu spędzać na płyciźnie. Może ona dotyczyć poszczególnych działań i aktywności lub nawet całych projektów. Rozmowy tego typu często nie są łatwe. Moje osobiste doświadczenie pokazuje natomiast, że skutki potrafią być pozytywne dla wszystkich. Szatkowanie kapusty przez osobę, która może tworzyć nowe przepisy kulinarne, nie przynosi bowiem na dłuższą metę korzyści ani jej, ani jej pracodawcy.

 

Paweł Ziemiański, Trener GRUPY ODITK 

 

 

Autor artykułu
15/03/2024

Dobrostan pracowników – jak go wzmacniać?

W dzisiejszym dynamicznym środowisku biznesowym sukces organizacji nie zależy tylko od efektywności...

12/02/2024

Sztuczna inteligencja w produkcji – czego się spodziewać? Co już się dzieje?

Jestem wielkim entuzjastą sztucznej inteligencji (AI). Ogromne wrażenie robi na mnie szybki rozwój...

24/10/2023

Cisza – negocjacyjne złoto

Ostatni kwartał roku to czas wzmożonych negocjacji. Wydajemy budżety, walczymy o budżety, umowy,...

25/09/2023

Przepis na wypalenie zawodowe

Karolina, menadżerka dużego zespołu, jadąc jak co dzień do pracy, tym razem płakała. Zawsze...

30/08/2023

Have fun! – jak czerpać radość z codziennej pracy

Czy wiesz, jak czerpać radość z codziennych czynności i jak zarażać nią nawet największych...

31/07/2023

Poczucie szczęścia u pracowników – droga do budowania odpowiedzialności w zespole

Powiem to wprost – jeżeli chcesz mieć odpowiedzialnych ludzi, musisz zadbać o ich poczucie...

3/07/2023

Data storytelling – jak opowiadać o danych?

Współcześni inżynierowie i menadżerowie to nie tylko osoby zarządzające procesami, projektami czy...

12/06/2023

Talenty i mocne strony - podejście na nowe czasy

W 2018 roku Instytut Gallupa przeprowadził badania, z których wynika, że ludzie mający okazję...

22/05/2023

Jak znaleźć gen innowacji u inżyniera?

Jak odróżnić inżyniera, który będzie żyłą złota dla firmy ze względu na swoje pomysły, od innego,...

5/04/2023

Czy szukanie sensu w pracy ma sens? I co z tym wspólnego ma retencja Talentów.

Pozyskiwanie Talentów z rynku pracy jest nie lada wyzwaniem, ale ich retencja w organizacji jest...

21/03/2023

Menadżer Coachem – czyli jak prowadzić pracownika w świecie BANI

Coaching menadżerski, temat znany od dawna, dziś przeżywa swój renesans. Dlaczego? Bo żyjemy w...

14/02/2023

Nie jestem szefem - po co mi marka osobista w Internecie?

Z marką osobistą jest jak z pogodą - zawsze jakaś jest. Nie każdemu będzie to odpowiadać! Nawet...

31/01/2023

TRIZ w rozwiązywaniu problemów na produkcji – „butelkowe” case study

Prowadząc szkolenia i praktyczne warsztaty z technik rozwiązywania problemów narzędziami TRIZ,...

7/12/2022

Dlaczego nie chcemy mówić o mobbingu?

Eskalujący konflikt, mobbing, dyskryminacja i molestowanie są ukrytą zmorą niejednej organizacji....

21/11/2022

Relaunch zespołu – nowe otwarcie dla efektywności

Choć wiele firm w ostatnich miesiącach podjęło decyzję o częściowym lub pełnym powrocie do biur,...

8/11/2022

Gry, które rozwijają ludzi i integrują zespół!

Wyobraź sobie stację badawczą zlokalizowaną na dnie oceanu. To podwodne laboratorium jest też domem...

17/10/2022

Quiet quitting – wyzwanie dla menedżera

Praca na „pół gwizdka”, „mi to lotto”, „co ubijesz, to ujedziesz”, „jak zarobić, żeby się nie...

19/09/2022

Mądre usprawnienia, które dostarczają wartość biznesową

Przypomnij sobie sytuację, kiedy musiałeś rozwiązać jakiś problem, np. naprawić coś, co się zepsuło.

10/08/2022

Czy wiesz, jak naładować swój osobisty powerbank?

Czy znasz to uczucie, gdy w zasadzie dbasz o siebie, jednak coraz częściej boli Cię głowa,...

4/07/2022

Rozwój menedżerów - trendy vs potrzeby

Jakie działania rozwojowe otrzymali menedżerowie w Twojej organizacji w 2022 roku? Jaki rozwój im...

20/06/2022

Rodzic ze spokojem w pracy – Pozytywna Dyscyplina w praktyce

Głośne dyskusje i słynne słowo „ZARAZ”. Foch i trzaskanie drzwiami. Posiłek, który ciągnie się...

23/05/2022

Jeśli pracownik umie, ale nie chce – jak wzmacniać motywację i zaangażowanie?

Poznaj Roberta. Pracuje w firmie od dłuższego czasu. Świetnie radzi sobie ze wszystkimi, nawet...

17/05/2022

Kiedy pracownik nie umie, ale chce – przywództwo sytuacyjne w świeżej odsłonie

Ewa rozpoczyna pracę na produkcji. Porusza się po firmie i przydzielonych zadaniach jak we mgle....

11/04/2022

Gorące, klimatyczne okazje biznesowe

W biznesie rzadko jakiś trend jest tak jednoznaczny i długoterminowy jak aktualna fala zmian...

14/03/2022

Od inżynierii produktu do inżynierii wartości – Value Engineering

Projektowanie produktów i usług powinno być wyraźnie połączone z potrzebami ich odbiorców. Czy tak...

14/02/2022

Trendy w rozwoju menadżerów

Ostatnie dwa lata zmieniły krajobraz naszych biur i sposób pracy. Model pracy hybrydowej zostanie z...

17/01/2022

Społeczności – organizacyjny potencjał synergii i transferu wiedzy

W nowej rzeczywistości każda organizacja potrzebuje nie tylko przetrwać kryzysowy czas, ale...

13/12/2021

Nie ma dymu bez ognia i zespołu bez zaufania - jak budować bezpieczeństwo psychiczne

„Nie ma zespołu bez zaufania” jak twierdzi Paul Santagata (Head of Industry w Google). Twierdzenie...

22/11/2021

Innowacje w czasie katastrofy klimatycznej

Potrzeba nam dziś rewolucyjnych, dysruptywnych innowacji - tysięcy nakładających się większych i...

4/10/2021

Docenianie - bo żeby docenić…. trzeba cenić

Jak to jest, że 80% badanych Polaków uważa, że warto doceniać, chciałoby być docenianym częściej i...

20/09/2021

Jaką wartość mają wartości w Twojej organizacji?

Jeśli przed pandemią - choć z trzaskiem - dźwigaliśmy braki w kulturze komunikacji czy współpracy w...

7/09/2021

CONTROLLER 5.0 - Controlling Leaders of To(morrow)Day

VUCA Times, globalizacja, Big Data, automatyzacja, robotyzacja, zamiana towarów w usługi, zwinne i...

30/08/2021

Na szerokie wody mnie weź – onboarding w zdalnym wydaniu

Nie zawsze łatwa decyzja o odejściu z poprzedniej firmy, nowe środowisko i zadania, a to wszystko w...

30/07/2021

Klimatyczny wstrząs dla biznesu - „Fit for 55”

Trudno nie dostrzegać symptomów zmian klimatu. Nie tylko zarządzający, ale też pracownicy firm na...

9/07/2021

Trening silnej woli latem (i nie tylko) – to możliwe!

Siła woli to pojęcie, o którym słyszy się stosunkowo często. Zazdrościmy jej tym, którzy ją mają....

21/06/2021

Inspiracja i pragmatyzm – program rozwojowy dla menadżerów w modelu 70:20:10 (case study)

Najbardziej lubię się uczyć na przykładach. Jest w nich dużo inspiracji, ale i lekcji o tym, co...

7/06/2021

Eksperymentowanie - Agile Mindset od kuchni

Zarządzanie w środowisku, w którym nie zachodziły częste zmiany, było relatywnie łatwe. Gdy jest...

24/05/2021

Jaka piękna katastrofa – lekcje płynące z Misji Apollo 13

Wszyscy wiemy, że warto uczyć się na sukcesach. A ja, tak jak bohater filmu Ridleya Scotta „Dobry...

10/05/2021

Nowe potrzeby to nowe benefity – jak zapewnić pracownikom wsparcie psychologiczne

Nowe potrzeby pracowników wymagają świeżego spojrzenia na benefity.