Zator ogłoszony, czyli BIM w zamówieniach publicznych już w Polsce

Wyobraźmy sobie taką sytuację. Długo oczekiwana inwestycja w centrum miasta. Przebudowa, która ułatwi życie wielu mieszkańcom.

Trzy... dwa... jeden... wykonawca zaczyna prace. I nagle okazuje się, że pod ziemią znajduje się ceglana ściana, prawdopodobnie pozostałość po bastionie. Do akcji wkraczają archeolodzy - na dwa lata.

Co taka sytuacja oznacza dla inwestora? Przede wszystkim przekroczenie harmonogramu, a co za tym idzie również budżetu. Kary umowne, niezadowolenie mieszkańców, utratę dofinansowania...

Czy tych komplikacji można uniknąć? Tak. Wykorzystując BIM (Building Information Modeling) do analizy wykonalności i właściwego przygotowania inwestycji.

W wielu krajach BIM od lat stanowi wymóg w inwestycjach publicznych. W lipcu 2018 BIM w przetargach publicznych stał się faktem również w Polsce.

BIM na rynku europejskim

W lutym 2014 Unia Europejska wydała dyrektywę o wdrożeniu BIM we wszystkich krajach Unii w ciągu 2 lat. W Europie liderami w zakresie wdrażania BIM jest Wielka Brytania oraz kraje skandynawskie. Warto powiedzieć, że długofalowa strategia wprowadzania BIM w Wielkiej Brytanii zakłada, że do 2025 roku koszty budowy i utrzymania obiektów zostaną obniżone o 33%.

Przykładowo w innych krajach UE sytuacja wygląda następująco:

Dania
· 2006 - ustawa - dofinansowanie projektów BIM z budżetu państwa,
· 2014 - 74% inwestycji modelowanych.

Hiszpania
· 2018 - obowiązek BIM w sektorze publicznym.

Niemcy
· 2013 - powołanie Komisji BIM,
· 2015-2017 - ogłoszono cztery projekty pilotażowe,
· 2020 - obowiązek BIM w projektach transportowych.

Czas na Polskę

13 lipca 2018 Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad Oddział w Krakowie ogłosiła przetarg na realizację inwestycji: "Zaprojektowanie i budowa obwodnicy m. Zator w ciągu drogi krajowej nr 28".

Zadanie ma charakter projektu pilotażowego BIM, będącego częścią programu pilotażowych wdrożeń BIM (uruchomionego w 2017 roku przez MIB). Zgodnie z opisem przedmiotu zamówienia inwestycja będzie realizowana z wykorzystaniem technologii i standardu BIM.

Jest to pierwszy przetarg zamawiającego publicznego w obszarze infrastruktury, którego celem jest wdrożenie metodologii BIM na etapie projektowania i realizacji inwestycji drogowej.

Przetarg ten z wielu względów jest czymś zupełnie nowym na naszym rynku:

1. Przy ocenie ofert kryteria pozacenowe mają wyższą wagę niż kryterium ceny. Waga kryteriów pozacenowych określonych w Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia to 60%, a cena tylko 40%.

2. Waga kryteriów pozacenowych związanych z wykorzystaniem metodologii BIM to aż 37%.

3. Po raz pierwszy precyzyjnie zostały określone cele wprowadzenia metodologii BIM dla określonej inwestycji.

4. Zarówno cele BIM określone przez zamawiającego, jak i pozacenowe kryteria oceny ofert związane z BIM zostały zdefiniowane na podstawie analizy możliwości i kompetencji firm obecnych na rynku. W tym celu po raz pierwszy został przeprowadzony przez zamawiającego dialog techniczny z potencjalnymi wykonawcami tej inwestycji. Dzięki temu GDDKiA określiła wymagania, które są możliwe do spełnienia przez wiele podmiotów obecnych na naszym rynku. Pozwoli to uniknąć sytuacji spotykanych w ostatnich latach, gdy wymagania BIM zamawiającego były nieadekwatne do możliwości i kompetencji firm obecnych na rynku.

5. Aby mieć pewność, że Inżynier Kontraktu będzie gotowy uczestniczyć w realizacji wybranych celów BIM dla tej inwestycji, został przeprowadzony również dialog techniczny z potencjalnymi Inżynierami Kontraktu.

6. Zamawiający, mając świadomość, że projekt ma również charakter edukacyjny dla rynku, uzupełnił dokumentację przetargu o dokumenty wzorcowe, które mogą być wykorzystane przez potencjalnych oferentów.

Wsparcie w zakresie przygotowania procesu BIM w GDDKiA realizuje zespół ekspertów Fundacji EccBIM (Europejskie Centrum Certyfikacji BIM).

Korzyści dla inwestora

BIM (Building Information Modeling) to metodologia dobrze znana architektom, projektantom i generalnym wykonawcom. Zdecydowanie mniejszą świadomość mieli do niedawna inwestorzy, czy też firmy zarządzające budynkami i infrastrukturą, choć to oni osiągają największe korzyści z wykorzystania BIM już na etapie planowania inwestycji. Ich mniejszy apetyt na BIM spowodował rozpowszechnienie po stronie generalnych wykonawców przekonania, że BIM to pieśń przyszłości i można go stosować jedynie "wewnętrznie", czyli na własny użytek.

Potencjał BIM wykorzystuje się jednak w pełni wtedy, gdy obejmuje cały proces inwestycyjny.

BIM dla inwestorów oznacza:

• transparentność - poprzez zmianę sposobu myślenia o inwestycji (inwestor wraz z wykonawcą zaczynają szukać korzyści wspólnie);
• efektywniejsze planowanie inwestycji i większą stabilność procesu inwestycyjnego;
• lepszą komunikację między podmiotami biorącymi udział w procesie inwestycyjnym (merytoryczne rozwiązywanie problemów i brak niedomówień); · redukcję ryzyka inwestycyjnego,
• znacząco niższe/przewidywalne koszty eksploatacyjne;
• realizację inwestycji w planowanym terminie (!).

Mówiąc krótko: BIM = -30% całkowitych kosztów (budowa i eksploatacja) w całym cyklu życia obiektu.

Efektywne stosowanie BIM wymaga udziału wszystkich jego uczestników, ich świadomości, wiedzy i otwartości komunikacyjnej. Ważne są tu zarówno kompetencje związane z zarządzaniem procesem BIM oraz te komunikacyjne.

Tylko świadomość inwestorów, w tym publicznych, pozwoli na osiągnięcie maksymalnych korzyści z zastosowania metodologii BIM w całym procesie budowlanym. A korzyści są niezaprzeczalnie wymierne. Czas pokaże czy "Zator" to zapowiedź prawdziwej zmiany.

Agnieszka Graszewicz, Koordynator projektów szkoleniowych GRUPY ODITK

Polecane artykuły:

• Building Information Modeling (BIM) - nowy wymiar branży budowlanej
• BIM Manager - praca szuka człowieka