Czego menadżer może się nauczyć od psa?

Zespoły mogły się już uczyć od dzikich gęsi. Sprawdzonym trenerem okazał się też koń. Mnie ciekawych lekcji leadershipu udzielił mój pies, Biały Owczarek Szwajcarski (BOS).

Świat zwierząt dostarcza inspiracji rozwojowych i szkoleniowych nie od dziś (zachęcam do lektury artykułu "Czego możemy się nauczyć od gęsi?" Doroty Jakubowskiej-Kurzec). Swego czasu bardzo popularne były treningi przywództwa z końmi. Okazuje się też, że wartościowych lekcji menadżerowi może udzielić pies.

Rok temu stałam się właścicielką białego owczarka szwajcarskiego. Ponieważ BOS to pies stróżujący, ma silny charakter. A przy tym również pokaźne gabaryty. Moje spore doświadczenie "psiary" okazało się niewystarczające i trzeba było zasięgnąć rady specjalistów.

Ja i BOS rozpoczęliśmy psią edukację przedszkolną i szkolną (notabene więcej się tam uczy właściciela niż psa). Na tych lekcjach sporo skorzystały moje umiejętności menadżerskie.

Lekcja 1: Chwal, chwal i jeszcze raz chwal

Ponieważ BOS'y to mądrale, nasze "pierwsze sukcesy" uśpiły moją czujność. Kiedy mój pies nabył już kilka umiejętności, przestało mu się chcieć (II ćwiartka Blancharda). Poradziłam się specjalisty. Instruktor stwierdził, że za mało go chwalę. Okazuje się, że jedyny patent to przyłapywać go na tym, co robi dobrze i natychmiast gratyfikować: smakiem, dobrym słowem lub zabawą.

To naprawdę trudne, nie mam tego w DNA. Nie jestem w tym odosobniona. Badania pokazują, że pochwała, mimo że ma naprawdę moc, jest rzadko wykorzystywana przez menadżerów. Zwykle stoją za tym silne przekonania typu: "przecież na tym polega ich praca", "jak będę chwalić, to będą chcieli podwyżkę", "nie mam na to czasu" czy "mnie też nikt nie chwali". Może powinno się już w podstawówce uczyć chwalenia, doceniania innych osób?

My menadżerowie za bardzo skupiamy się na nagrodach i formalnym uznaniu (choć wiadomo, że są silnymi motywatorami). Zacznijmy "przyłapywać" ludzi na tym, co robią dobrze i doceniajmy to dobrym słowem! Rynek pracownika sprawia, że jednym z zadań menadżerów jest sprawienie, aby pracownicy czuli się cenieni.

Lekcja 2: Zarażaj tylko pozytywnymi emocjami

Kiedy BOS skończył rok, stał się ogromny. Mam szczęście mieszkać nad morzem i korzystać z uroków klifu i okalających go lasów. Oczywiście korzystają z nich też inni ludzie. Swego czasu sen z powiek spędzali mi biegacze i rowerzyści - BOS uwielbiał poprawiać im "czasówkę". Widząc ich, reagowałam nerwowo i przywoływałam psa, by spiąć go na smycz. Ten oczywiście nie chciał dać się złapać! Sytuacja z dnia na dzień stawała się coraz bardziej dramatyczna - BOS pozwalał sobie na śmielsze ataki.

Instruktor stwierdził, że pies reaguje tak, bo widzi moją nerwowość i odczytuje ją jako strach przed tymi ludźmi. Dla psa oznacza to jedno - trzeba bronić Pani. By sprawdzić tę teorię, z duszą na ramieniu, nie odwołałam psa, mimo że zobaczyłam aż trzech rowerzystów. Dość powiedzieć, że teraz mój pies grzecznie mija biegaczy i amatorów dwóch kółek.

Ta historia dała mi do myślenia o "zarażaniu emocjami". Jak często zarażamy emocjami swój zespół? Jak nasz strach, złość rezonuje na podwładnych i sprawia, że podejmują złe decyzje? I odwrotnie, jak nasze pozytywne nastawienie dodaje im skrzydeł? Świadomość własnych emocji to pierwszy krok do zmiany, bo tylko tym, co świadome możemy zarządzać. To, co nieświadome zarządza nami.

Lekcja 3: Buduj różnorodną paletę motywacyjną

Jako 6-miesięczne szczenię BOS był jak małpka w cyrku. W psim przedszkolu z dumą prezentowaliśmy "siad, podaj łapę, leżeć" i inne sztuczki. Za przysmak robił wszystko.

Teraz, jako roczny pies, proszony o łapę patrzy, czy mam w ręku nagrodę. Jeśli nie, z pogardą odwraca łeb i ani myśli ją podać. Powód: za długo otrzymywał gratyfikację w postaci przysmaków. Za rzadko wymieniałam je na coś innego, np. pochwałę czy zabawę. I mam sytuację: jak nie "zapłacę", to nie dostanę.

Nasuwa się refleksja: Czy moja "paleta" motywacyjna ma za mało barw? Czy jako menadżer nie nadużywam jakiegoś koloru i jak on się chwilowo wyczerpie, to nie będę miała jak motywować pracowników?

Z pochwałami też jest problem. Pokolenie, które było nimi obsypywane jako dzieci, jest już na rynku pracy. Wielu z nich, by funkcjonować, potrzebuje ciągle dostawać laurki.

Jak złapać balans i odpowiednio motywować? Zamiast nagradzać pracowników za najmądrzejsze pomysły i wybitne osiągnięcia, warto ich chwalić za wykazanie inicjatywy, zakończenie trudnego zadania, nauczenie się czegoś nowego, wykazanie się odwagą oraz otwartość na krytykę i gotowość jej wykorzystania. I po prostu za to, że nie potrzebują nieustannych pochwał.

Lekcja 4: Pamiętaj o dwóch stronach medalu

Nienawidzę prowadzać psa na smyczy. Wybierając rasę, ważne dla mnie było, by pies na spacerze podążał za właścicielem. Takie są BOS'y. Od szczenięcia mój BOS był prowadzany bez smyczy. Zakładałam ją przy ruchliwych ulicach. Po jej zdjęciu, np. w lesie, pies dreptał za mną krok w krok. Tę wolność pokochaliśmy oboje.

Ale w sytuacjach, kiedy trzeba użyć smyczy, zaczęły pojawiać się schody. BOS uznał, że jeśli już musi na niej być, to najlepiej szybko znaleźć się w miejscu, gdzie zostanie zdjęta. A pies o wadze 35kg ma siłę konia! Trudno go zatrzymać. Część spaceru ze smyczą jest nieprzyjemna i dla mnie, i dla niego.

Każda sytuacja, także zarządcza, ma dwie strony. Jeżeli nadmiernie kontroluję zespół, pokazuję co i jak ma być zrobione, to nie mogę się dziwić, że po pewnym czasie ludzie nie wykazują kreatywności i odpowiedzialności. I odwrotnie: gdy beztrosko deleguję i nie monitoruję, to czemu na koniec dnia czuję frustrację, że zadania nie są wykonane lub zostały zrealizowane inaczej niż oczekiwałam?

Aby znaleźć złoty środek, warto przejrzeć swoje nawyki menadżerskie i przeanalizować ich konsekwencje - te pozytywne, jak i negatywne. I zdecydować, nad którymi warto popracować.

Mój nauczyciel towarzyszy mi od roku. Zapewne jeszcze nie raz udzieli mi wartościowych lekcji - i życia, i zarządzania. Sama jestem ich ciekawa. Wiem, że czekają mnie wyzwania z kategorii: "Jak nauczyć starego psa nowych sztuczek?". Jestem gotowa, by czerpać z nich inspirację do wzbudzania nowej energii i zaangażowania u współpracowników. Pewnie niektórymi z tych lekcji jeszcze się z Państwem podzielę.

Iwona Skiba, Dyrektor Obszaru Szkoleń Psychologii Biznesu GRUPY ODITK

Polecane:

• Manager as a Coach® – impactful coaching conversations
• Przywództwo angażujące – nowoczesny model zarządzania
• Jak być szefem dla generacji X, Y, Z – w różnorodności siła